'n Kritiese oorsig en studie van die werkinge van die bemarkingswet van 1937, tot en met die gewysigde en gekonsolideerde wetgewing van wet 59, van 1968 [Deel I]
- Authors: Smith, Evert Frederik
- Date: 1972
- Subjects: Mohair -- Marketing , Mohair industry -- South Africa , South Africa. Mohair Board
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MCom
- Identifier: vital:1113 , http://hdl.handle.net/10962/d1014359
- Description: [From Introduction]. Navorsing oor hierdie proefskrif het meegebring dat die Bemarkingswet (soos gewysig) en die Suid-Afrikaanse Sybokhaarbedryf, intensief behandel en ontleed moes word om gevolgtrekkings te maak. Die navorsing het 'n baie wye veld gedek en aan die einde van elke hoofstuk, wat voltooi is, is die bron van inligting wat nageslaan is, genoem. Aan die einde van hierdie verhandeling en sitasie, sal die geografiese verwysings meer volledig aangetoon word. Daar was so baie bronne van navorsing dat alleenlik die belangrikste volgens my mening genoem en opgesom kon word. Omdat opsommings en gevolgtrekkings gemaak moes word van die bestaande inligting in sy geheel, is daar nie spesifiek kwoteer van waar sekere inligting bekom is nie. Deel I van hierdie proefskrif behandel die Bemarkingswet, sy ontstaan, kritiek en beginsels. Deel II handel oor die Sybokhaarraad, sy ontslaan, soos dit onder die Bemarkingsraad as In Beheerraad ressorteer, hoe hy daarin geslaag het om die Bemarkingswet toe te pas en sekere aanbevelings en opmerkings met betrekking tot die werkinge daarvan.
- Full Text:
- Date Issued: 1972
- Authors: Smith, Evert Frederik
- Date: 1972
- Subjects: Mohair -- Marketing , Mohair industry -- South Africa , South Africa. Mohair Board
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MCom
- Identifier: vital:1113 , http://hdl.handle.net/10962/d1014359
- Description: [From Introduction]. Navorsing oor hierdie proefskrif het meegebring dat die Bemarkingswet (soos gewysig) en die Suid-Afrikaanse Sybokhaarbedryf, intensief behandel en ontleed moes word om gevolgtrekkings te maak. Die navorsing het 'n baie wye veld gedek en aan die einde van elke hoofstuk, wat voltooi is, is die bron van inligting wat nageslaan is, genoem. Aan die einde van hierdie verhandeling en sitasie, sal die geografiese verwysings meer volledig aangetoon word. Daar was so baie bronne van navorsing dat alleenlik die belangrikste volgens my mening genoem en opgesom kon word. Omdat opsommings en gevolgtrekkings gemaak moes word van die bestaande inligting in sy geheel, is daar nie spesifiek kwoteer van waar sekere inligting bekom is nie. Deel I van hierdie proefskrif behandel die Bemarkingswet, sy ontstaan, kritiek en beginsels. Deel II handel oor die Sybokhaarraad, sy ontslaan, soos dit onder die Bemarkingsraad as In Beheerraad ressorteer, hoe hy daarin geslaag het om die Bemarkingswet toe te pas en sekere aanbevelings en opmerkings met betrekking tot die werkinge daarvan.
- Full Text:
- Date Issued: 1972
South African Typographical Union constitution as amended, reprinted and issued September 1982
- South African Typographical Union
- Authors: South African Typographical Union
- Date: 1982-09
- Subjects: South African Typographical Union -- Constitution , Labour unions rules -- South Africa
- Language: English , Afrikaans
- Type: text , pamphlet
- Identifier: http://hdl.handle.net/10962/110732 , vital:33327
- Full Text:
- Date Issued: 1982-09
- Authors: South African Typographical Union
- Date: 1982-09
- Subjects: South African Typographical Union -- Constitution , Labour unions rules -- South Africa
- Language: English , Afrikaans
- Type: text , pamphlet
- Identifier: http://hdl.handle.net/10962/110732 , vital:33327
- Full Text:
- Date Issued: 1982-09
Die geskiedenis van Despatch, 1945-1995: 'n verkennende studie
- Authors: Steyn, Jacobus Pieter
- Date: 2010
- Subjects: Dispatch (South Africa) -- History , Afrikaners -- South Africa -- Despatch
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:16142 , http://hdl.handle.net/10948/1116 , Dispatch (South Africa) -- History , Afrikaners -- South Africa -- Despatch
- Description: Hierdie studie se fokus is op die wit Afrikaanssprekende-gemeenskap van Despatch. Daar word op die sosiale, politieke en godsdienstige geskiedenis van die wit Afrikaanssprekende-gemeenskap op Despatch gekonsentreer. Die studie ondersoek slegs die geskiedenis van die wit Afrikaanssprekende-gemeenskap van Despatch aangesien die dorp bekend daarvoor is dat dit oorwegend ʼn wit Afrikaanssprekende-gemeenskap is. Die ekonomie van Despatch en die bruin en swart inwoners word egter kortliks bespreek. Die tydperk van hierdie studie handel van 1945 – 1995. Dit was tydens hierdie jare wat Despatch amptelik as ʼn munisipaliteit gefunksioneer het. Uit die aard van die saak moet die studie gebeure wat aanleiding tot die nedersetting van wit mense langs die oewer van die Swartkopsrivier bespreek. Daar word ʼn kort studie gemaak van die periode 1700 (toe die eerste wit mense hulle langs die oewers van die Swartkopsrivier gevestig het) tot 1939 (wat die begin was van permanente nedersettings langs die syspoor op Despatch). Sekere gebeure word verder as 1995 bespreek. Dit word gedoen om kontinuiteit te behou wanneer belangrike gebeurtenisse, soos die oorskakeling na demokratiese regering in 1994, ondersoek word. Die doel van die studie is om ʼn verkennende ondersoek rakende die geskiedenis van die wit Afrikaanssprekende-gemeenskap van Despatch te doen. Die studie is ʼn verkennende ondersoek omrede nie al die aspekte van die geskiedenis van Despatch ondersoek sal word nie. Slegs die wit Afrikaanssprekende-gemeenskap se sosiale strukture (onderwys, godsdiens en kultuur), munisipale bestuur en politiek sal ondersoek word.
- Full Text:
- Date Issued: 2010
- Authors: Steyn, Jacobus Pieter
- Date: 2010
- Subjects: Dispatch (South Africa) -- History , Afrikaners -- South Africa -- Despatch
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:16142 , http://hdl.handle.net/10948/1116 , Dispatch (South Africa) -- History , Afrikaners -- South Africa -- Despatch
- Description: Hierdie studie se fokus is op die wit Afrikaanssprekende-gemeenskap van Despatch. Daar word op die sosiale, politieke en godsdienstige geskiedenis van die wit Afrikaanssprekende-gemeenskap op Despatch gekonsentreer. Die studie ondersoek slegs die geskiedenis van die wit Afrikaanssprekende-gemeenskap van Despatch aangesien die dorp bekend daarvoor is dat dit oorwegend ʼn wit Afrikaanssprekende-gemeenskap is. Die ekonomie van Despatch en die bruin en swart inwoners word egter kortliks bespreek. Die tydperk van hierdie studie handel van 1945 – 1995. Dit was tydens hierdie jare wat Despatch amptelik as ʼn munisipaliteit gefunksioneer het. Uit die aard van die saak moet die studie gebeure wat aanleiding tot die nedersetting van wit mense langs die oewer van die Swartkopsrivier bespreek. Daar word ʼn kort studie gemaak van die periode 1700 (toe die eerste wit mense hulle langs die oewers van die Swartkopsrivier gevestig het) tot 1939 (wat die begin was van permanente nedersettings langs die syspoor op Despatch). Sekere gebeure word verder as 1995 bespreek. Dit word gedoen om kontinuiteit te behou wanneer belangrike gebeurtenisse, soos die oorskakeling na demokratiese regering in 1994, ondersoek word. Die doel van die studie is om ʼn verkennende ondersoek rakende die geskiedenis van die wit Afrikaanssprekende-gemeenskap van Despatch te doen. Die studie is ʼn verkennende ondersoek omrede nie al die aspekte van die geskiedenis van Despatch ondersoek sal word nie. Slegs die wit Afrikaanssprekende-gemeenskap se sosiale strukture (onderwys, godsdiens en kultuur), munisipale bestuur en politiek sal ondersoek word.
- Full Text:
- Date Issued: 2010
Ironie en ek : aspekte van die ironie as struktuurfaktor in die romanwerke van Marnix Gijsen
- Authors: Steyn, Karin
- Date: 1971
- Subjects: Irony in literature , Gijsen, Marnix, 1899-1984 -- Criticism and interpretation , Dutch fiction -- 20th Century
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:3635 , http://hdl.handle.net/10962/d1013287
- Description: From Nawoord, p. 182. Ironie word in Gijsen se oeuvre nie alleenlik op 'n besondere wyse gebruik as 'n vorm van spel met woorde ter versiering of tot vermaak van die leser nie, maar irornie vorm ook 'n allerbelangrikste aspek van die struktuur van sy verhale. Gijsen "gebruik" nie in die eerste plaas ironie om die een of ander doel te bereik nie. Sy werke is ironies, en 'n begrip van die ironiese struktuur is in elke verhaal essensieel vir "n begrip van die verhaal self.
- Full Text:
- Date Issued: 1971
- Authors: Steyn, Karin
- Date: 1971
- Subjects: Irony in literature , Gijsen, Marnix, 1899-1984 -- Criticism and interpretation , Dutch fiction -- 20th Century
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:3635 , http://hdl.handle.net/10962/d1013287
- Description: From Nawoord, p. 182. Ironie word in Gijsen se oeuvre nie alleenlik op 'n besondere wyse gebruik as 'n vorm van spel met woorde ter versiering of tot vermaak van die leser nie, maar irornie vorm ook 'n allerbelangrikste aspek van die struktuur van sy verhale. Gijsen "gebruik" nie in die eerste plaas ironie om die een of ander doel te bereik nie. Sy werke is ironies, en 'n begrip van die ironiese struktuur is in elke verhaal essensieel vir "n begrip van die verhaal self.
- Full Text:
- Date Issued: 1971
'n Analise van die gebruik van satire in enkele tekste van Marlene van Niekerk
- Authors: Stoltz, Wessel
- Date: 2011
- Subjects: Van Niekerk, Marlene -- Criticism and interpretation , Satire
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:8477 , http://hdl.handle.net/10948/d1018804
- Description: Through the ages satirists have exposed and ridiculed certain malpractices in society in their texts. They have often done so in a language filled with irony and exaggeration. For the purpose of this dissertation I wish to focus on three texts by Marlene van Niekerk, the eminent Afrikaans author, and analyse the way in which she uses satire to comment particularly on contemporary South African society and address issues such as violence, the 2010 World Cup, corruption and violence against women and children. The three texts under discussion are the two lengthy poems, ―Suid Afrika and ―Brief aan president Motlanthe [―Letter to President Motlanthe] and her play Die kortstondige raklewe van Anastacia W [The brief shelf-life of Anastacia W]. She bases her writings on real life incidents and events written about in the newspapers and these clippings serve as intertexts for her critique of society.
- Full Text:
- Date Issued: 2011
- Authors: Stoltz, Wessel
- Date: 2011
- Subjects: Van Niekerk, Marlene -- Criticism and interpretation , Satire
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:8477 , http://hdl.handle.net/10948/d1018804
- Description: Through the ages satirists have exposed and ridiculed certain malpractices in society in their texts. They have often done so in a language filled with irony and exaggeration. For the purpose of this dissertation I wish to focus on three texts by Marlene van Niekerk, the eminent Afrikaans author, and analyse the way in which she uses satire to comment particularly on contemporary South African society and address issues such as violence, the 2010 World Cup, corruption and violence against women and children. The three texts under discussion are the two lengthy poems, ―Suid Afrika and ―Brief aan president Motlanthe [―Letter to President Motlanthe] and her play Die kortstondige raklewe van Anastacia W [The brief shelf-life of Anastacia W]. She bases her writings on real life incidents and events written about in the newspapers and these clippings serve as intertexts for her critique of society.
- Full Text:
- Date Issued: 2011
Die kriteria vir ’n tweerigtingaanleerderwoordeboek met Afrikaans en Frans as taalpaar
- Stone, Hanel, Vrancken, Maria
- Authors: Stone, Hanel , Vrancken, Maria
- Date: 2017
- Subjects: Afrikaans language -- Lexicography , Afrikaans language -- Lexicology , Lexicography
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: http://hdl.handle.net/10948/13789 , vital:27308
- Description: Die gevarieerde landskap van leksikografie stel aanleerders uit verskillende sosiale agtergronde in staat om ’n vreemde taal vanuit hul eie moedertaal aan te leer. Gevolglik is een van die maniere waarop taalverwerwing bevorder kan word, veral deur die ontwikkeling van aanleerderwoordeboeke, meer spesifiek vreemdetaalwoordeboeke wat volwassenes bemagtig om die vreemde taal aan te leer om beide resepsie en produksie van die taal te bemeester. Die ontwerp en samestelling van ’n woordeboek is ’n komplekse saak, want onder andere moet die verskille tussen kultuurgroepe, die vlak van die aanleerder se vermoë om ’n taal aan te leer, die aanleerder se kennis van die betrokke taal en die beskikbaarheid van leermateriaal en bronne in ag geneem word. Hierby moet ook vertaalekwivalente in beide tale vir resepsie en produksie verskaf word. Die doelwit van hierdie studie is om ’n raamwerk daar te stel vir die kriteria van ’n tweerigtingaanleerderwoordeboek met Afrikaans en Frans as taalpaar. Die hipotese is dat dit moontlik is om ’n doeltreffende raamwerk vir die kriteria vir ‘n tweerigting-aanleerderwoordeboek met Afrikaans en Frans as taalpaar te ontwikkel. Die motivering vir hierdie studie is deels gegrond op die gebrek aan aanleerderwoordeboeke met Afrikaans en Frans as taalpaar. Die Afrikaanssprekende moet tans Frans deur middel van Engels aanleer vanweë die gebrek aan leermateriaal. Die navorser se persoonlike ervaring met die aanleer van Frans as vreemde taal het die ondersoek verder geïnspireer. Kriteria vir ’n tweerigtingaanleerderwoordeboek met Afrikaans en Frans as taalpaar is vasgestel aan die hand van ’n literatuuroorsig. Die geïdentifiseerde kriteria is in detail bespreek en aan die hand van praktiese voorbeelde eksemplaries toegelig.
- Full Text:
- Date Issued: 2017
- Authors: Stone, Hanel , Vrancken, Maria
- Date: 2017
- Subjects: Afrikaans language -- Lexicography , Afrikaans language -- Lexicology , Lexicography
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: http://hdl.handle.net/10948/13789 , vital:27308
- Description: Die gevarieerde landskap van leksikografie stel aanleerders uit verskillende sosiale agtergronde in staat om ’n vreemde taal vanuit hul eie moedertaal aan te leer. Gevolglik is een van die maniere waarop taalverwerwing bevorder kan word, veral deur die ontwikkeling van aanleerderwoordeboeke, meer spesifiek vreemdetaalwoordeboeke wat volwassenes bemagtig om die vreemde taal aan te leer om beide resepsie en produksie van die taal te bemeester. Die ontwerp en samestelling van ’n woordeboek is ’n komplekse saak, want onder andere moet die verskille tussen kultuurgroepe, die vlak van die aanleerder se vermoë om ’n taal aan te leer, die aanleerder se kennis van die betrokke taal en die beskikbaarheid van leermateriaal en bronne in ag geneem word. Hierby moet ook vertaalekwivalente in beide tale vir resepsie en produksie verskaf word. Die doelwit van hierdie studie is om ’n raamwerk daar te stel vir die kriteria van ’n tweerigtingaanleerderwoordeboek met Afrikaans en Frans as taalpaar. Die hipotese is dat dit moontlik is om ’n doeltreffende raamwerk vir die kriteria vir ‘n tweerigting-aanleerderwoordeboek met Afrikaans en Frans as taalpaar te ontwikkel. Die motivering vir hierdie studie is deels gegrond op die gebrek aan aanleerderwoordeboeke met Afrikaans en Frans as taalpaar. Die Afrikaanssprekende moet tans Frans deur middel van Engels aanleer vanweë die gebrek aan leermateriaal. Die navorser se persoonlike ervaring met die aanleer van Frans as vreemde taal het die ondersoek verder geïnspireer. Kriteria vir ’n tweerigtingaanleerderwoordeboek met Afrikaans en Frans as taalpaar is vasgestel aan die hand van ’n literatuuroorsig. Die geïdentifiseerde kriteria is in detail bespreek en aan die hand van praktiese voorbeelde eksemplaries toegelig.
- Full Text:
- Date Issued: 2017
Saligia
- Authors: Strydom, Gideon Louwrens
- Date: 2014
- Subjects: Creative writing (Higher education) -- Research -- South Africa , Creative writing -- Fiction , Afrikaans fiction -- Study and teaching (Higher) , Afrikaans fiction -- 21st century
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:6001 , http://hdl.handle.net/10962/d1020884
- Description: When her life starts falling apart, a journalist and writer heads for a small rural town. Here the strange and wonderful tales about a local woman ignite her curiosity. As the town's secrets unravel she finds the truth behind all the fantasies. And in fighting her own demons she makes an unusual connection to this woman. She soon realises that this connection holds the key to her own salvation. Or her downfall.
- Full Text:
- Date Issued: 2014
- Authors: Strydom, Gideon Louwrens
- Date: 2014
- Subjects: Creative writing (Higher education) -- Research -- South Africa , Creative writing -- Fiction , Afrikaans fiction -- Study and teaching (Higher) , Afrikaans fiction -- 21st century
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:6001 , http://hdl.handle.net/10962/d1020884
- Description: When her life starts falling apart, a journalist and writer heads for a small rural town. Here the strange and wonderful tales about a local woman ignite her curiosity. As the town's secrets unravel she finds the truth behind all the fantasies. And in fighting her own demons she makes an unusual connection to this woman. She soon realises that this connection holds the key to her own salvation. Or her downfall.
- Full Text:
- Date Issued: 2014
'n Vergelykende studie van Ingrid Winterbach se Die boek van toeval en toeverlaat (2006) en Etienne van Heerden se Asbesmiddag (2007)
- Authors: Strydom, Gideon Louwrens
- Date: 2010
- Subjects: Winterbach, Ingrid. Die boek van toeval en toeverlaat , Van Heerden, Etienne 1954- . Asbesmiddag , Afrikaans literature -- 21st century -- History and criticism
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:8449 , http://hdl.handle.net/10948/1419 , Winterbach, Ingrid. Die boek van toeval en toeverlaat , Van Heerden, Etienne 1954- . Asbesmiddag , Afrikaans literature -- 21st century -- History and criticism
- Description: The focus of this dissertation is a comparative study of Ingrid Winterbach's Die boek van toeval en toeverlaat (2006) [The Book of Happenstance (2008)] and Etienne van Heerden's Asbesmiddag (2007) [Asbestos Afternoon] within an intertextual and socio-political framework. Both novels show strong links to the literary traditions of which they form part through a high degree of intertextuality with literary predecessors (intertexts from Afrikaans and South African English literature, but also classical intertexts emanating from the larger field of world literature). Both texts exhibit an overt metatextual consciousness. The protagonists in each of these novels are portrayed as novelists. One of the main aims of the study is to interrogate the implied ideological perspectives in both novels - the nature and extent of the reflection of the current South African socio-political system. Winterbach and Van Heerden‘s texts may both be read as fictionalised forms of "protest" against the extrinsic South African socio-political order. These forms of protest focus on the inevitable change from one stage/era to the next, the old South Africa to the new, in a quest for artistic (creative writing and literature) and cultural (Afrikaner identity and language) survival. Die boek van toeval en toeverlaat (2006) and Asbesmiddag (2007) contribute to contemporary discourse by offering implied ideological insights into specific socio-political and metatextual phenomena. This is done in fictional guise - through the characters populating the fictional world of the novel, and also through the authors' implied ideological views. Both novels are intensely concerned with language issues, as well as the status of literature as cultural product. On the metatextual level theoretical issues concerning literature are in the focus, such as the precarious position of the novelist (and the academic) in contemporary South African society, and the status of literature and Afrikaans as a minority language. The purpose of this comparative study is to look at the metatextual, ideological and linguistic aspects of the novels through an extensive intertextual study, in order to interrogate and illustrate the socio-political discourse embedded in them.
- Full Text:
- Date Issued: 2010
- Authors: Strydom, Gideon Louwrens
- Date: 2010
- Subjects: Winterbach, Ingrid. Die boek van toeval en toeverlaat , Van Heerden, Etienne 1954- . Asbesmiddag , Afrikaans literature -- 21st century -- History and criticism
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:8449 , http://hdl.handle.net/10948/1419 , Winterbach, Ingrid. Die boek van toeval en toeverlaat , Van Heerden, Etienne 1954- . Asbesmiddag , Afrikaans literature -- 21st century -- History and criticism
- Description: The focus of this dissertation is a comparative study of Ingrid Winterbach's Die boek van toeval en toeverlaat (2006) [The Book of Happenstance (2008)] and Etienne van Heerden's Asbesmiddag (2007) [Asbestos Afternoon] within an intertextual and socio-political framework. Both novels show strong links to the literary traditions of which they form part through a high degree of intertextuality with literary predecessors (intertexts from Afrikaans and South African English literature, but also classical intertexts emanating from the larger field of world literature). Both texts exhibit an overt metatextual consciousness. The protagonists in each of these novels are portrayed as novelists. One of the main aims of the study is to interrogate the implied ideological perspectives in both novels - the nature and extent of the reflection of the current South African socio-political system. Winterbach and Van Heerden‘s texts may both be read as fictionalised forms of "protest" against the extrinsic South African socio-political order. These forms of protest focus on the inevitable change from one stage/era to the next, the old South Africa to the new, in a quest for artistic (creative writing and literature) and cultural (Afrikaner identity and language) survival. Die boek van toeval en toeverlaat (2006) and Asbesmiddag (2007) contribute to contemporary discourse by offering implied ideological insights into specific socio-political and metatextual phenomena. This is done in fictional guise - through the characters populating the fictional world of the novel, and also through the authors' implied ideological views. Both novels are intensely concerned with language issues, as well as the status of literature as cultural product. On the metatextual level theoretical issues concerning literature are in the focus, such as the precarious position of the novelist (and the academic) in contemporary South African society, and the status of literature and Afrikaans as a minority language. The purpose of this comparative study is to look at the metatextual, ideological and linguistic aspects of the novels through an extensive intertextual study, in order to interrogate and illustrate the socio-political discourse embedded in them.
- Full Text:
- Date Issued: 2010
Main thesis title: Onderwysers se belewing van multikulturele onderwys
- Authors: Strydom, Louise
- Date: 1999-04
- Subjects: Port Elizabeth (South Africa) , Eastern Cape (South Africa) , South Africa
- Language: Afrikaans
- Type: Doctoral theses , text
- Identifier: http://hdl.handle.net/10948/60003 , vital:62732
- Description: The South African Schools’ Act of 1996 terminated segregated education in South Africa. Multi-cultural education has become a reality in the new democratic South Africa. As a result of this major shift in policy, the researcher probed for an answer to the following question: “How does the teacher, especially the teacher already in service, experience this new situation regarding multi-cultural education?” To find an answer to this question, a literature study and empirical research, making use of a representative sample of respondents in the Southern Cape, were undertaken. The researcher has personally experienced the challenges of having to adapt from a mono-cultural teaching environment to a multi-cultural teaching environment at school level, hence a further interest in this research problem. Relevant terminology was highlighted and a brief historical synopsis of the course that multi-cultural education took in Western societies such as the USA, Canada, Australia and Britain was studied. These sources were utilised to draw a comparison with the South African situation. A concise synopsis of the history of multi-cultural education in South Africa was also undertaken to highlight the complexity of the educational situation presently being experienced in South Africa. The empirical research, with a target group representing teachers in the Southern Cape, was undertaken by means of a self-compiled questionnaire to make an analysis of teachers’ attitudes, expectations and perceptions of multi-cultural education as experienced in the classroom. The information obtained from the respondents indicated a generally positive attitude towards multi-cultural education amongst teachers. A great need for in-service training also became evident. xvi The researcher has thus made recommendations regarding in-service training that she thinks is of utmost importance. The practical problems that were highlighted during the research, make a vital contribution towards the successful implementation of multi-cultural education in South Africa. , Thesis (DEd) -- Faculty of Education, 1999
- Full Text:
- Date Issued: 1999-04
- Authors: Strydom, Louise
- Date: 1999-04
- Subjects: Port Elizabeth (South Africa) , Eastern Cape (South Africa) , South Africa
- Language: Afrikaans
- Type: Doctoral theses , text
- Identifier: http://hdl.handle.net/10948/60003 , vital:62732
- Description: The South African Schools’ Act of 1996 terminated segregated education in South Africa. Multi-cultural education has become a reality in the new democratic South Africa. As a result of this major shift in policy, the researcher probed for an answer to the following question: “How does the teacher, especially the teacher already in service, experience this new situation regarding multi-cultural education?” To find an answer to this question, a literature study and empirical research, making use of a representative sample of respondents in the Southern Cape, were undertaken. The researcher has personally experienced the challenges of having to adapt from a mono-cultural teaching environment to a multi-cultural teaching environment at school level, hence a further interest in this research problem. Relevant terminology was highlighted and a brief historical synopsis of the course that multi-cultural education took in Western societies such as the USA, Canada, Australia and Britain was studied. These sources were utilised to draw a comparison with the South African situation. A concise synopsis of the history of multi-cultural education in South Africa was also undertaken to highlight the complexity of the educational situation presently being experienced in South Africa. The empirical research, with a target group representing teachers in the Southern Cape, was undertaken by means of a self-compiled questionnaire to make an analysis of teachers’ attitudes, expectations and perceptions of multi-cultural education as experienced in the classroom. The information obtained from the respondents indicated a generally positive attitude towards multi-cultural education amongst teachers. A great need for in-service training also became evident. xvi The researcher has thus made recommendations regarding in-service training that she thinks is of utmost importance. The practical problems that were highlighted during the research, make a vital contribution towards the successful implementation of multi-cultural education in South Africa. , Thesis (DEd) -- Faculty of Education, 1999
- Full Text:
- Date Issued: 1999-04
Uitdagings tot skooldissipline, die rol van waardes en karakteropvoeding by sekere hoërskole in Port Elizabeth
- Authors: Swartz, Jan
- Date: 2014
- Subjects: School discipline -- South Africa -- Port Elizabeth , School management and organization -- South Africa -- Port Elizabeth , High school students -- South Africa -- Port Elizabeth -- Discipline
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MEd
- Identifier: vital:9590 , http://hdl.handle.net/10948/d1021081
- Description: This study is aimed at determining the challenges relevant to discipline in schools, the causes for these challenges, the role of values in connection with discipline and the intervention methods and strategies that could solve these challenges. Communities, societies, governmental and non-governmental organizations all over the world are value-driven. The challenges in relation to discipline that currently exist in schools, could be seen as coming from societies. There are general attacks on “common sense” and “common values”. It seems that low academic achievements can be linked to moral degeneration and the only solution is moral education. In the light thereof, discipline has to do with order and behavior that is acceptable. We have therefore tried to establish what the challenges in relation to high schools are, and whether the values that have been taught and modeled contribute towards the quality of being disciplined and how the challenges to discipline are being addressed. Character education is highly rated because it helps with prevention of discipline problems and contributes towards a positive environment that promotes a positive attitude. Many teachers in South-Africa experience challenges to discipline in the classroom environment brought about by many factors. Despite the challenges there is little support from the relevant governmental departments. After the abolishment of corporal punishment which used to work as the most effective method, no alternatives were provided. Educators have to lean on their own reactive methods to manage attitude problems in class. It also seems that educators are not trained by the Department of Education to implement the newer discipline strategies. Teachers apply discipline based on their own personal teaching philosophies that seems right and acceptable to them. The study tries to establish which intervention strategies could best address the challenges in schools. The study follows a mixed (qualitative and quantitative) approach which uses an embedded design. The embedded design consists of a primary method that leads the research project. In this instance the primary method is qualitative while the secondary data are quantitative which plays a supporting role. The secondary methods which are quantitative are not prioritized but it is embedded. The datacollecting instruments which have been used for this study are questionnaires, focus group and personal interviews, The primary goal of this study is to determine what the main challenges are in South Africa that result in discipline are being challenged, being threatened and pressurised. To achieve the main goal it is necessary that the researcher determines through literature study how the term “discipline” has been historically understood, interpreted and managed, as there was a shift in emphasis on how the term “discipline” was understood 30 years ago compared to today. The researcher has done a complete literature study to determine what current, relevant literature sees as current challenges in relation to discipline and what has been done to solve it. The researcher gathers information through data-collecting to determine which challenges currently exist at schools. Research has been done on current solutions and intervention methods to determine if there are intervention methods that can deal with these challenges more effectively. The study also tried to research new intervention methods. The empirical study and also the literature study acknowledge that challenges according to discipline exists, that there are a link between discipline and values, that the teaching of values positively influences school communities and that intervention methods and techniques that exists are not effective
- Full Text:
- Date Issued: 2014
- Authors: Swartz, Jan
- Date: 2014
- Subjects: School discipline -- South Africa -- Port Elizabeth , School management and organization -- South Africa -- Port Elizabeth , High school students -- South Africa -- Port Elizabeth -- Discipline
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MEd
- Identifier: vital:9590 , http://hdl.handle.net/10948/d1021081
- Description: This study is aimed at determining the challenges relevant to discipline in schools, the causes for these challenges, the role of values in connection with discipline and the intervention methods and strategies that could solve these challenges. Communities, societies, governmental and non-governmental organizations all over the world are value-driven. The challenges in relation to discipline that currently exist in schools, could be seen as coming from societies. There are general attacks on “common sense” and “common values”. It seems that low academic achievements can be linked to moral degeneration and the only solution is moral education. In the light thereof, discipline has to do with order and behavior that is acceptable. We have therefore tried to establish what the challenges in relation to high schools are, and whether the values that have been taught and modeled contribute towards the quality of being disciplined and how the challenges to discipline are being addressed. Character education is highly rated because it helps with prevention of discipline problems and contributes towards a positive environment that promotes a positive attitude. Many teachers in South-Africa experience challenges to discipline in the classroom environment brought about by many factors. Despite the challenges there is little support from the relevant governmental departments. After the abolishment of corporal punishment which used to work as the most effective method, no alternatives were provided. Educators have to lean on their own reactive methods to manage attitude problems in class. It also seems that educators are not trained by the Department of Education to implement the newer discipline strategies. Teachers apply discipline based on their own personal teaching philosophies that seems right and acceptable to them. The study tries to establish which intervention strategies could best address the challenges in schools. The study follows a mixed (qualitative and quantitative) approach which uses an embedded design. The embedded design consists of a primary method that leads the research project. In this instance the primary method is qualitative while the secondary data are quantitative which plays a supporting role. The secondary methods which are quantitative are not prioritized but it is embedded. The datacollecting instruments which have been used for this study are questionnaires, focus group and personal interviews, The primary goal of this study is to determine what the main challenges are in South Africa that result in discipline are being challenged, being threatened and pressurised. To achieve the main goal it is necessary that the researcher determines through literature study how the term “discipline” has been historically understood, interpreted and managed, as there was a shift in emphasis on how the term “discipline” was understood 30 years ago compared to today. The researcher has done a complete literature study to determine what current, relevant literature sees as current challenges in relation to discipline and what has been done to solve it. The researcher gathers information through data-collecting to determine which challenges currently exist at schools. Research has been done on current solutions and intervention methods to determine if there are intervention methods that can deal with these challenges more effectively. The study also tried to research new intervention methods. The empirical study and also the literature study acknowledge that challenges according to discipline exists, that there are a link between discipline and values, that the teaching of values positively influences school communities and that intervention methods and techniques that exists are not effective
- Full Text:
- Date Issued: 2014
Die verjaardagvers-ritueel in Breyten Breytenbach se oeuvre
- Authors: Tait, Charles Norman
- Date: 2015
- Subjects: Breytenbach, Breyten -- Poetry , Poets, South African
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: http://hdl.handle.net/10948/5076 , vital:20800
- Description: This study investigates the subgenre of the birthday poem within Breyten Breytenbach’s poetical oeuvre. Throughout the now half a century of his poetic production the writer has repeatedly written poems for himself on his birthday on 16 September of each new year (as well as a smaller number to his wife and close friends) The writing of birthday poems becomes a ritualist poetical act throughout the poet’s life and poetical oeuvre, one that has served many purposes over the years of Breytenbach’s increasingly nomadic existence. This study’s scope spans fifty years of poetical output, starting with the poet’s debut anthology, Die ysterkoei moet sweet (1964), including all the anthologies up to the publication of vyf-en-veertig skemeraandsange uit die eenbeendanser se werkruimte (2014). A small literary history is offered at the outset of the tradition of the birthday poem, based in classical Roman times (Argetsinger,K 1992) and following through to modern times. After describing the reasons for the sometimes challenging task of identifying birthday poems (unmarked by dates, having to rely on inference deduced from the content, and the like), the poems are analyzed with a particular focus on their nature and function within the larger context of the poet’s oeuvre. The research is organized according to the separate phases traceable in Breyten Breytenbach’s oeuvre (Van Vuuren 2011: 46–56), describing the steadily shifting themes and motifs of the subgenre throughout each of the four phases (pre-prison, prison, post-prison and late work phases). It was found that the birthday poems cohere as a subgenre within the oeuvre. Breytenbach’s birthday poems have a distinctive character and certain identifiable qualities (ritualistic characteristics such as reflection on the self within the present, reflection on time past, evaluating the situation and self on the particular birthday. Placed against the specific context in which the poet finds himself, with a poetical and autobiographical way forward implied in the given milieu and context, psychological insights are utilized where applicable, especially in the prison birthday poems and the late work birthday poems. A remarkable new insight gained through this study is the nature of he “reminiscence bump” (Janssen, Haque 2014) which older people experience, and is identified also in Breytenbach’s late work birthday poems. This adds to and refines the understanding of the nature of late work in Breytenbach’s poetical oeuvre. A final insight gained from the research is that description and comprehension of this smaller corpus of birthday poems (roughly thirty identified at present) may also be used as an entry into understanding of the nature of the poet’s large oeuvre (comprising twenty collections of poetry, containing around 1,600 poems between 1964 and 2014), as they represent each stage of development in Breyten Breytenbach’s oeuvre.
- Full Text:
- Date Issued: 2015
- Authors: Tait, Charles Norman
- Date: 2015
- Subjects: Breytenbach, Breyten -- Poetry , Poets, South African
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: http://hdl.handle.net/10948/5076 , vital:20800
- Description: This study investigates the subgenre of the birthday poem within Breyten Breytenbach’s poetical oeuvre. Throughout the now half a century of his poetic production the writer has repeatedly written poems for himself on his birthday on 16 September of each new year (as well as a smaller number to his wife and close friends) The writing of birthday poems becomes a ritualist poetical act throughout the poet’s life and poetical oeuvre, one that has served many purposes over the years of Breytenbach’s increasingly nomadic existence. This study’s scope spans fifty years of poetical output, starting with the poet’s debut anthology, Die ysterkoei moet sweet (1964), including all the anthologies up to the publication of vyf-en-veertig skemeraandsange uit die eenbeendanser se werkruimte (2014). A small literary history is offered at the outset of the tradition of the birthday poem, based in classical Roman times (Argetsinger,K 1992) and following through to modern times. After describing the reasons for the sometimes challenging task of identifying birthday poems (unmarked by dates, having to rely on inference deduced from the content, and the like), the poems are analyzed with a particular focus on their nature and function within the larger context of the poet’s oeuvre. The research is organized according to the separate phases traceable in Breyten Breytenbach’s oeuvre (Van Vuuren 2011: 46–56), describing the steadily shifting themes and motifs of the subgenre throughout each of the four phases (pre-prison, prison, post-prison and late work phases). It was found that the birthday poems cohere as a subgenre within the oeuvre. Breytenbach’s birthday poems have a distinctive character and certain identifiable qualities (ritualistic characteristics such as reflection on the self within the present, reflection on time past, evaluating the situation and self on the particular birthday. Placed against the specific context in which the poet finds himself, with a poetical and autobiographical way forward implied in the given milieu and context, psychological insights are utilized where applicable, especially in the prison birthday poems and the late work birthday poems. A remarkable new insight gained through this study is the nature of he “reminiscence bump” (Janssen, Haque 2014) which older people experience, and is identified also in Breytenbach’s late work birthday poems. This adds to and refines the understanding of the nature of late work in Breytenbach’s poetical oeuvre. A final insight gained from the research is that description and comprehension of this smaller corpus of birthday poems (roughly thirty identified at present) may also be used as an entry into understanding of the nature of the poet’s large oeuvre (comprising twenty collections of poetry, containing around 1,600 poems between 1964 and 2014), as they represent each stage of development in Breyten Breytenbach’s oeuvre.
- Full Text:
- Date Issued: 2015
Disco
- Authors: Trantraal, Nathan
- Date: 2020
- Subjects: South African fiction (English) -- 21st century , South African poetry (English) -- 21st century , Afrikaans fiction -- 21st century , Afrikaans poetry -- 21st century
- Language: Afrikaans , English
- Type: text , Thesis , Masters , MA
- Identifier: http://hdl.handle.net/10962/145217 , vital:38419
- Description: Creative writing portfolio.
- Full Text:
- Date Issued: 2020
- Authors: Trantraal, Nathan
- Date: 2020
- Subjects: South African fiction (English) -- 21st century , South African poetry (English) -- 21st century , Afrikaans fiction -- 21st century , Afrikaans poetry -- 21st century
- Language: Afrikaans , English
- Type: text , Thesis , Masters , MA
- Identifier: http://hdl.handle.net/10962/145217 , vital:38419
- Description: Creative writing portfolio.
- Full Text:
- Date Issued: 2020
Montagu middagskof
- University of Cape Town, Centre for Extra-Mural Studies
- Authors: University of Cape Town, Centre for Extra-Mural Studies
- Date: 1985
- Subjects: Readers for new literates , Afrikaans language -- Readers
- Language: Afrikaans
- Type: text , book
- Identifier: http://hdl.handle.net/10962/74888 , vital:30351
- Description: Op Saterdag 5 Oktober 1985 het 50 mense indie saal van die Montagu/Ashton-Gemeenskaosdiens bymekaargekom. Almal het te doen met die Lees- en-Skryfprojek : daar was 21 leerders en 15 groepleiers uit die dorp en wyk; La-La, Dawie en ander personeel en vriende van die MAG; en 5 mense van die Kaap wat die afge- lope maande gehelp het met die projek. Die leerders en groepleiers het die stories geskryf wat in hierdie boek verskyn.
- Full Text:
- Date Issued: 1985
- Authors: University of Cape Town, Centre for Extra-Mural Studies
- Date: 1985
- Subjects: Readers for new literates , Afrikaans language -- Readers
- Language: Afrikaans
- Type: text , book
- Identifier: http://hdl.handle.net/10962/74888 , vital:30351
- Description: Op Saterdag 5 Oktober 1985 het 50 mense indie saal van die Montagu/Ashton-Gemeenskaosdiens bymekaargekom. Almal het te doen met die Lees- en-Skryfprojek : daar was 21 leerders en 15 groepleiers uit die dorp en wyk; La-La, Dawie en ander personeel en vriende van die MAG; en 5 mense van die Kaap wat die afge- lope maande gehelp het met die projek. Die leerders en groepleiers het die stories geskryf wat in hierdie boek verskyn.
- Full Text:
- Date Issued: 1985
Hans Lodeizen en die romantiek
- Authors: Van der Berg, D Z
- Date: 1980
- Subjects: Lodeizen, Hans, 1924-1950 -- Criticism and interpretation , Poetry, Modern -- History and criticism , Romanticism
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:3565 , http://hdl.handle.net/10962/d1002088
- Description: Hans Lodeizen is reeds in 1950 oorlede en alhoewel sy bundel Het lnnerlijk behang reeds meer herdrukke beleef het as enige bundel van bekender Vyftigers soos Remco Campert en Hans Andreus, het daar tot dusver sIegs twee krltiese studies en verder korter artikels oor sy digkuns verskyn. Heelwat kritici wys ook op die romantiese trekke in sy digkuns, maar soos bevestig deur De Rover, is daar nog nie aandag gegee aan wat hierdie "romantiek" dan werklik behels nie. As 'n mens die gedigte van Hans Lodeizen en die kritiese werke daaroor lees, word dit gou duidelik dat daar oënskynlik sterk romantiese trekke in sy digkuns aanwesig is, maar dat dit tog nie suiwer romantiek is nle. Soos Rodenko dit uitdruk: "hij is geen romanticus-uit-één-stuk, maar een gebroken romanticus." Deur twee kritici, nl. Stuiveling en Cartens word hy onderskeidelik egter as ekspressionis en surrealis bestempel. Wanneer ons verder in aanmerking neem dat Lodeizen algemeen aanvaar word as die voorloper, of as lid van die Vyftigers wat skerp van die Romantiek verskil, ontstaan die vraag of dit geregverdig is om Lodeizen as 'n "gebroke" of wat-dan-ook-al romantikus te beskou. Die doel van hierdie tesis is dan om na te gean in hoeverre daar weI sprake van romantiese nalewing in sy digkuns is en of dit net nawerking is. In aansluiting by Ziolkowski sal ons van nalewing praat wanneer 'n sekere gegewe, wat ons op grond van die ontleding van die Romantiek in die eerste hoofstuk as "romanties" ervaar, uit die gees van 'n moderne werk spruit. As nawerking beskou ons dan daardie gevalle waar dit duidelik is, dat ons met 'n teksgedeelte oneie aan die gees van die res van die teks te make het, wat nie op die selfde tydsvlak bestaan nie as die teks waarin dit ingebed is. Aangesien nalewing georiënteer is op die ideologiese inhoud van 'n algemene geesteshouding soos dit in die literêre denke tot uitdrukking kom, moet daar eers vasgestel word of daar wel so 'n gedagtekompleks by verskillende Romantiese digters aan te toon is, want slegs enkele, losstaande elemente vorm nog geensins 'n geesteshoudlng of styl nie. Dit is dan die doel van die volgende hoofstuk, terwyl die daaropvolgende hoofstukke sal probeer vasstel of die hoofkenmerke van die tipologiese romantiek wel in die werk van Hans Lodeizen aanwesig is.
- Full Text:
- Date Issued: 1980
- Authors: Van der Berg, D Z
- Date: 1980
- Subjects: Lodeizen, Hans, 1924-1950 -- Criticism and interpretation , Poetry, Modern -- History and criticism , Romanticism
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:3565 , http://hdl.handle.net/10962/d1002088
- Description: Hans Lodeizen is reeds in 1950 oorlede en alhoewel sy bundel Het lnnerlijk behang reeds meer herdrukke beleef het as enige bundel van bekender Vyftigers soos Remco Campert en Hans Andreus, het daar tot dusver sIegs twee krltiese studies en verder korter artikels oor sy digkuns verskyn. Heelwat kritici wys ook op die romantiese trekke in sy digkuns, maar soos bevestig deur De Rover, is daar nog nie aandag gegee aan wat hierdie "romantiek" dan werklik behels nie. As 'n mens die gedigte van Hans Lodeizen en die kritiese werke daaroor lees, word dit gou duidelik dat daar oënskynlik sterk romantiese trekke in sy digkuns aanwesig is, maar dat dit tog nie suiwer romantiek is nle. Soos Rodenko dit uitdruk: "hij is geen romanticus-uit-één-stuk, maar een gebroken romanticus." Deur twee kritici, nl. Stuiveling en Cartens word hy onderskeidelik egter as ekspressionis en surrealis bestempel. Wanneer ons verder in aanmerking neem dat Lodeizen algemeen aanvaar word as die voorloper, of as lid van die Vyftigers wat skerp van die Romantiek verskil, ontstaan die vraag of dit geregverdig is om Lodeizen as 'n "gebroke" of wat-dan-ook-al romantikus te beskou. Die doel van hierdie tesis is dan om na te gean in hoeverre daar weI sprake van romantiese nalewing in sy digkuns is en of dit net nawerking is. In aansluiting by Ziolkowski sal ons van nalewing praat wanneer 'n sekere gegewe, wat ons op grond van die ontleding van die Romantiek in die eerste hoofstuk as "romanties" ervaar, uit die gees van 'n moderne werk spruit. As nawerking beskou ons dan daardie gevalle waar dit duidelik is, dat ons met 'n teksgedeelte oneie aan die gees van die res van die teks te make het, wat nie op die selfde tydsvlak bestaan nie as die teks waarin dit ingebed is. Aangesien nalewing georiënteer is op die ideologiese inhoud van 'n algemene geesteshouding soos dit in die literêre denke tot uitdrukking kom, moet daar eers vasgestel word of daar wel so 'n gedagtekompleks by verskillende Romantiese digters aan te toon is, want slegs enkele, losstaande elemente vorm nog geensins 'n geesteshoudlng of styl nie. Dit is dan die doel van die volgende hoofstuk, terwyl die daaropvolgende hoofstukke sal probeer vasstel of die hoofkenmerke van die tipologiese romantiek wel in die werk van Hans Lodeizen aanwesig is.
- Full Text:
- Date Issued: 1980
Paradoks as poësie: 'n ondersoek na enkele aspekte van die poësie van Breyten Breytenbach
- Authors: Van der Merwe, Anna Maria
- Date: 1975
- Subjects: Breytenbach, Breyten -- Criticism and interpretation
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Doctoral , PhD
- Identifier: vital:3636 , http://hdl.handle.net/10962/d1013302
- Full Text:
- Date Issued: 1975
- Authors: Van der Merwe, Anna Maria
- Date: 1975
- Subjects: Breytenbach, Breyten -- Criticism and interpretation
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Doctoral , PhD
- Identifier: vital:3636 , http://hdl.handle.net/10962/d1013302
- Full Text:
- Date Issued: 1975
Vergelyking van Tilapia (Oreochromis Mossambicus)en Koi (Ciprinus Carpio) in verskillende produksiestelsels
- Authors: Van der Merwe, Johan Philip
- Date: 2002
- Subjects: Fish culture
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MTech (Agricultural Management)
- Identifier: vital:10967 , http://hdl.handle.net/10948/114 , Fish culture
- Description: Die studie was uitgevoer om te bepaal of warmwaterspesies soos tilapia (Oreochromis mossambicus) en koi (Ciprinus carpio) gebruik kan word as deel van 'n roterende akwakultuur produksie sisteem in die Wes-Kaap. Drie produksiestelsels (drywende hokstelsel; gronddamme en hersirkuleringseenheid) was ge-evalueer vir beide tilapia en koi produksie. Twee verskillende diëte (tilapia, 32% proteien, 'n lae waarde dieet en koi, 32% proteien, 'n hoë waarde dieet) was ook ge-evalueer vir die effek op koi produksie. Tilapia- en koi vingerlinge was teen dieselfde lading (250/hok) in elke produksiestelsel geplaas. By die begin van die proewe het die tilapia vingerlinge 'n gemiddelde gewig van 60-80g en die koi vingerlinge 'n gemiddelde lengte van 30-40 mm gehad. Die visse is twee keer per dag gevoer en data is op 'n maandelikse basis oor 'n periode van 84 dae versamel. Produksie data vir die tilapia versamel was: 1) die gemiddelde daaglikse toename, 2) die totale voer verbruik, 3) water temperature en 4) mortaliteite is daagliks aangeteken. Die produksie data versamel vir koi wat twee verskillende diëte ontvang het in drie verskillende produksiestelsels was: 1) die gemiddelde daaglikse toename in lengte, 2) die totale voer verbruik, 3) water temperature en 4) mortaliteite is daagliks aangeteken. Die resultate van die tilapia studie het aangedui dat tilapia in die hersirkuleeringseenheid het deurgaans 'n swaarder gewig gehad (p<0.05) as die van die drywende hokstelsel en gronddam stelsel. Terwyl die gronddam stelsel weer 'n swaarder gewig gehad het as die drywende hokstelsel behalwe vir April (171,67 / 39,49 vs 159,33 / 22,15). Nieteenstaande die verskil in begin gewig en eind gewig in die guns van die tilapia in die hersirkuleringseenheid teenoor die ander twee stelsels het die GDT tussen die drywende hokstelsel en die hersirkuleringseenheid nie noemenswaardig verskil nie (1,20 / 0,15 vs 1,40 / 0,24). Die tilapia in die gronddamme het egter swakker (p<0,05) gewigstoename van 0,72 / 0,32 g gehad teenoor die tilapia in die drywende hokstesel 1,40 / 0,24 g en 1,20 / 0,15 g van die tilapia in die hersirkuleringseenheid. Tilapia in die gronddamme het dus ongeveer 45% swakker gemiddelde gewigstoename getoon as die van die drywende hokstelsel en hersirkuleringseenheid. Die produksiestelsel het 'n hoogs betekenisvolle invloed (p<0,001) op die groeipotensiaal van tilapia gehad in hierdie studie. Die gemiddelde totale hoeveelheid voer verbruik was nie statisties verskillend tussen die drywende hokstelsel en gronddam stelsel nie (29,83 / 2,66 vs 30,83 / 5,42), maar wel (p<0,05) vir die hersirkuleringseenheid (29,94 / 0,88). Die VOV het nie verskil tussen die drywende hokstelsel en hersirkuleringeenheid, maar daar was wel 'n verskil (p<0,05) tussen hierdie twee stelsels en die van die gronddamme. Die totale gemiddelde mortaliteite van tilapia was die hoogste (p<0,05) vir die drywende hokstelsel in vergelyking met die gronddamme en hersirkuleringseenheid. Die drywende hokstelsel het 14,67 / 14,61% meer mortaliteite gehad as die gronddamme en hersirkuleringeenheid. Die koi studie se resultate dui aan dat die tipe stelsel het 'n hoogs betekenisvolle (p<0,001) invloed gehad op die gemiddelde toename in lengte van die koi vis vir die somerseisoen. Die tipe dieet het geen invloed op die toename in lengte van koi vis vir al drie die stelsels ge-evalueer, maar die interaksie tussen dieet en die tipe stelsel was wel betekenisvol (p<0.05). Die interaksie tussen die tipe dieet en die tipe stelsel was die hoogste vir die groddamme 136,41 / 32,46 mm en 136,25 / 33,08 mm vir beide tilapia en die koi diëte gevoer. Die gemiddelde totale voer wat deur koi visse in die drie stelsels verbruik is, het wel statisties van mekaar verskil (p<0,05). Koi visse in die gronddam stelsel het meer voer verbruik vir beide die tilapia- en koi dieet (31,03 / 2,01 en 29,67 / 3,57) in vergelyking met die (26,35 / 2,44 ; 26,98 / 0,49 en 5,50 # 0,52 en 6,13 / 0,22) vir die drywende hokke en hersirkuleringseenheid stelsels onderskiedelik. Die % mortaliteite was betekenisvol (p<0,05) vir die verskillende stelsels. Koi visse in die hersirkuleringseenheid het die hoogste mortaliteite gehad vir beide die tilapia en die koi diëte (65,50 / 18,07% en 79,50 / 38,27%) terwyl koi visse in die gronddamme die laagste mortaliteite ondervind het (1,20 / 1,20% en 2,33 / 4,89%) vir beide die tilapia en koi diëte. Die koi in die gronddam stelsel het die beste resultate gelewer en dit is ook moontlik om koi 'n lae waarde dieet te voer sonder nadelige effekte op produksie.
- Full Text:
- Date Issued: 2002
- Authors: Van der Merwe, Johan Philip
- Date: 2002
- Subjects: Fish culture
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MTech (Agricultural Management)
- Identifier: vital:10967 , http://hdl.handle.net/10948/114 , Fish culture
- Description: Die studie was uitgevoer om te bepaal of warmwaterspesies soos tilapia (Oreochromis mossambicus) en koi (Ciprinus carpio) gebruik kan word as deel van 'n roterende akwakultuur produksie sisteem in die Wes-Kaap. Drie produksiestelsels (drywende hokstelsel; gronddamme en hersirkuleringseenheid) was ge-evalueer vir beide tilapia en koi produksie. Twee verskillende diëte (tilapia, 32% proteien, 'n lae waarde dieet en koi, 32% proteien, 'n hoë waarde dieet) was ook ge-evalueer vir die effek op koi produksie. Tilapia- en koi vingerlinge was teen dieselfde lading (250/hok) in elke produksiestelsel geplaas. By die begin van die proewe het die tilapia vingerlinge 'n gemiddelde gewig van 60-80g en die koi vingerlinge 'n gemiddelde lengte van 30-40 mm gehad. Die visse is twee keer per dag gevoer en data is op 'n maandelikse basis oor 'n periode van 84 dae versamel. Produksie data vir die tilapia versamel was: 1) die gemiddelde daaglikse toename, 2) die totale voer verbruik, 3) water temperature en 4) mortaliteite is daagliks aangeteken. Die produksie data versamel vir koi wat twee verskillende diëte ontvang het in drie verskillende produksiestelsels was: 1) die gemiddelde daaglikse toename in lengte, 2) die totale voer verbruik, 3) water temperature en 4) mortaliteite is daagliks aangeteken. Die resultate van die tilapia studie het aangedui dat tilapia in die hersirkuleeringseenheid het deurgaans 'n swaarder gewig gehad (p<0.05) as die van die drywende hokstelsel en gronddam stelsel. Terwyl die gronddam stelsel weer 'n swaarder gewig gehad het as die drywende hokstelsel behalwe vir April (171,67 / 39,49 vs 159,33 / 22,15). Nieteenstaande die verskil in begin gewig en eind gewig in die guns van die tilapia in die hersirkuleringseenheid teenoor die ander twee stelsels het die GDT tussen die drywende hokstelsel en die hersirkuleringseenheid nie noemenswaardig verskil nie (1,20 / 0,15 vs 1,40 / 0,24). Die tilapia in die gronddamme het egter swakker (p<0,05) gewigstoename van 0,72 / 0,32 g gehad teenoor die tilapia in die drywende hokstesel 1,40 / 0,24 g en 1,20 / 0,15 g van die tilapia in die hersirkuleringseenheid. Tilapia in die gronddamme het dus ongeveer 45% swakker gemiddelde gewigstoename getoon as die van die drywende hokstelsel en hersirkuleringseenheid. Die produksiestelsel het 'n hoogs betekenisvolle invloed (p<0,001) op die groeipotensiaal van tilapia gehad in hierdie studie. Die gemiddelde totale hoeveelheid voer verbruik was nie statisties verskillend tussen die drywende hokstelsel en gronddam stelsel nie (29,83 / 2,66 vs 30,83 / 5,42), maar wel (p<0,05) vir die hersirkuleringseenheid (29,94 / 0,88). Die VOV het nie verskil tussen die drywende hokstelsel en hersirkuleringeenheid, maar daar was wel 'n verskil (p<0,05) tussen hierdie twee stelsels en die van die gronddamme. Die totale gemiddelde mortaliteite van tilapia was die hoogste (p<0,05) vir die drywende hokstelsel in vergelyking met die gronddamme en hersirkuleringseenheid. Die drywende hokstelsel het 14,67 / 14,61% meer mortaliteite gehad as die gronddamme en hersirkuleringeenheid. Die koi studie se resultate dui aan dat die tipe stelsel het 'n hoogs betekenisvolle (p<0,001) invloed gehad op die gemiddelde toename in lengte van die koi vis vir die somerseisoen. Die tipe dieet het geen invloed op die toename in lengte van koi vis vir al drie die stelsels ge-evalueer, maar die interaksie tussen dieet en die tipe stelsel was wel betekenisvol (p<0.05). Die interaksie tussen die tipe dieet en die tipe stelsel was die hoogste vir die groddamme 136,41 / 32,46 mm en 136,25 / 33,08 mm vir beide tilapia en die koi diëte gevoer. Die gemiddelde totale voer wat deur koi visse in die drie stelsels verbruik is, het wel statisties van mekaar verskil (p<0,05). Koi visse in die gronddam stelsel het meer voer verbruik vir beide die tilapia- en koi dieet (31,03 / 2,01 en 29,67 / 3,57) in vergelyking met die (26,35 / 2,44 ; 26,98 / 0,49 en 5,50 # 0,52 en 6,13 / 0,22) vir die drywende hokke en hersirkuleringseenheid stelsels onderskiedelik. Die % mortaliteite was betekenisvol (p<0,05) vir die verskillende stelsels. Koi visse in die hersirkuleringseenheid het die hoogste mortaliteite gehad vir beide die tilapia en die koi diëte (65,50 / 18,07% en 79,50 / 38,27%) terwyl koi visse in die gronddamme die laagste mortaliteite ondervind het (1,20 / 1,20% en 2,33 / 4,89%) vir beide die tilapia en koi diëte. Die koi in die gronddam stelsel het die beste resultate gelewer en dit is ook moontlik om koi 'n lae waarde dieet te voer sonder nadelige effekte op produksie.
- Full Text:
- Date Issued: 2002
Gewestelike verskynsels in die Afrikaanse spreektaal van Oos-Kaapland met spesiale verwysing na Albanie
- Van der Mescht, J W F (Johannes Willem Frederik)
- Authors: Van der Mescht, J W F (Johannes Willem Frederik)
- Date: 1977
- Subjects: Afrikaans language -- Dialects
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:3643 , http://hdl.handle.net/10962/d1014568
- Description: By 'n dialekgeografiese studie van hierdie aard sal dit by uitstek die verstandigste wees om te begin by 'n omgewing waarin die ondersoeker gebore is en grootgeword het. Die omgang van die ondersoek en die uitgestrektheid van die gebied wat hierby betrokke is maak dit egter vir 'n boorling net so moeilik as vir 'n goeie waarnemer uit enige ander spraakgebied wat ook daartoe in staat behoort te wees om bepaalde foniese, leksikale, grammatiese, semantiese en sintaktiese verskynsels, eienaardighede en tendensies in die spreektaal op te merk. My bekendheid en omgang met Afrikaanssprekendes in hierdie streek wil ek nietemin kortliks soos volg aandui: (a) Wat vir hierdie studie as "randgebiede" beskou kan word. Gebore en opgegroei in Willowmore (19 jaar), onderwysopleiding op Graaff-Reinet (3 jaar). Onderwysondervinding In die distrik Steytlerville (2 ½ jaar). (b) Die eintlike ondersoekgebied. Onderwysondervinding in Oos-Londen en omgewing (6 jaar) , Grahamstad (10 ½ jaar) afgesien van talle lisensies in Oos-Londen en Port E1izabeth en besoeke aan omliggende dorpe en distrikte.
- Full Text:
- Date Issued: 1977
- Authors: Van der Mescht, J W F (Johannes Willem Frederik)
- Date: 1977
- Subjects: Afrikaans language -- Dialects
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:3643 , http://hdl.handle.net/10962/d1014568
- Description: By 'n dialekgeografiese studie van hierdie aard sal dit by uitstek die verstandigste wees om te begin by 'n omgewing waarin die ondersoeker gebore is en grootgeword het. Die omgang van die ondersoek en die uitgestrektheid van die gebied wat hierby betrokke is maak dit egter vir 'n boorling net so moeilik as vir 'n goeie waarnemer uit enige ander spraakgebied wat ook daartoe in staat behoort te wees om bepaalde foniese, leksikale, grammatiese, semantiese en sintaktiese verskynsels, eienaardighede en tendensies in die spreektaal op te merk. My bekendheid en omgang met Afrikaanssprekendes in hierdie streek wil ek nietemin kortliks soos volg aandui: (a) Wat vir hierdie studie as "randgebiede" beskou kan word. Gebore en opgegroei in Willowmore (19 jaar), onderwysopleiding op Graaff-Reinet (3 jaar). Onderwysondervinding In die distrik Steytlerville (2 ½ jaar). (b) Die eintlike ondersoekgebied. Onderwysondervinding in Oos-Londen en omgewing (6 jaar) , Grahamstad (10 ½ jaar) afgesien van talle lisensies in Oos-Londen en Port E1izabeth en besoeke aan omliggende dorpe en distrikte.
- Full Text:
- Date Issued: 1977
Die Afrikaanse drama (1920-'39) as spieël van die Suid-Afrikaanse volkslewe met inleiding oor die Afrikaanse drama as kunsgenre
- Authors: Van der Spuy, M T
- Date: 1942
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:21117 , http://hdl.handle.net/10962/6464
- Description: Inleiding:'n Drama moet bo alles 'n direkte voorstelling gee van 'n natuurlike handeling, wat 'n aantal deur die kunstenaar geskape karakters deurmaak. Die wese van die drama is dus handeling. Allermins is drama 'n met gesprekke aangeklede verhaal, maar ook is drama geen blote karakteruitbeelding nie. Die handeling moet die uiterlike, maar veral die innerlike uitbeeld: Die psige van die mens, sy gevoelens, neiginge, hartstogte, ideë, in hulle skakeringe en wisselwerkinge - hier lê die gebied van die dramaturg. Maar wat 'n dramatiese handeling uitbeeld, moet meer wees as die menslike geaardheid, dit moet die lewe self wees.
- Full Text:
- Date Issued: 1942
- Authors: Van der Spuy, M T
- Date: 1942
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:21117 , http://hdl.handle.net/10962/6464
- Description: Inleiding:'n Drama moet bo alles 'n direkte voorstelling gee van 'n natuurlike handeling, wat 'n aantal deur die kunstenaar geskape karakters deurmaak. Die wese van die drama is dus handeling. Allermins is drama 'n met gesprekke aangeklede verhaal, maar ook is drama geen blote karakteruitbeelding nie. Die handeling moet die uiterlike, maar veral die innerlike uitbeeld: Die psige van die mens, sy gevoelens, neiginge, hartstogte, ideë, in hulle skakeringe en wisselwerkinge - hier lê die gebied van die dramaturg. Maar wat 'n dramatiese handeling uitbeeld, moet meer wees as die menslike geaardheid, dit moet die lewe self wees.
- Full Text:
- Date Issued: 1942
Postmodernistiese vertelstrategieë in Nag van die clown van Abraham H. de Vries
- Authors: Van Heerden, Etienne, 1954-
- Date: 1996
- Subjects: De Vries, Abraham H. -- Criticism and interpretation De Vries, Abraham H. -- Nag van die clown Afrikaans fiction -- History and criticism Postmodernism (Literature) Postmodernism (Literature) -- South Africa
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Doctoral , PhD
- Identifier: vital:3595 , http://hdl.handle.net/10962/d1002170
- Description: This thesis locates Abraham H. de Vries's Nag van ale Clown witbin the self-conscious South African socio-literary climate of the eighties and analyses postmodernist narrative strategies in five stories. Surveying the debate on postmodernism, this study describes postmodernism as a nomadic, inherently contradictory and mutually informing palimpsest of texts and views the De Vries text as a problematized inscribing of subjectivity into history. , Hierdie proefskrif situeer Nag van die Clown (1989) van Abraham H. de Vries binne die selfbewuste sosioliterere klimaat van die Suid-Afrika van die dekade tagtig en ontleed postmodernistiese vertelstrategiee in vyf verhale uit die bundel. Die studie bied 'n oorsig oor die debat rondom die postmodernisme as nomadiese, weersprekende en wedersyds voedende palimpses tekste en beskou die De Vries-teks as 'n problematiserende inskryf van subjektiwiteit in die geskiedenis.
- Full Text:
- Date Issued: 1996
- Authors: Van Heerden, Etienne, 1954-
- Date: 1996
- Subjects: De Vries, Abraham H. -- Criticism and interpretation De Vries, Abraham H. -- Nag van die clown Afrikaans fiction -- History and criticism Postmodernism (Literature) Postmodernism (Literature) -- South Africa
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Doctoral , PhD
- Identifier: vital:3595 , http://hdl.handle.net/10962/d1002170
- Description: This thesis locates Abraham H. de Vries's Nag van ale Clown witbin the self-conscious South African socio-literary climate of the eighties and analyses postmodernist narrative strategies in five stories. Surveying the debate on postmodernism, this study describes postmodernism as a nomadic, inherently contradictory and mutually informing palimpsest of texts and views the De Vries text as a problematized inscribing of subjectivity into history. , Hierdie proefskrif situeer Nag van die Clown (1989) van Abraham H. de Vries binne die selfbewuste sosioliterere klimaat van die Suid-Afrika van die dekade tagtig en ontleed postmodernistiese vertelstrategiee in vyf verhale uit die bundel. Die studie bied 'n oorsig oor die debat rondom die postmodernisme as nomadiese, weersprekende en wedersyds voedende palimpses tekste en beskou die De Vries-teks as 'n problematiserende inskryf van subjektiwiteit in die geskiedenis.
- Full Text:
- Date Issued: 1996
Die Ndzundza-Ndebele en die blankes in Transvaal, 1845-1883
- Van Jaarsveld, Floris Albertus, 1922-1995
- Authors: Van Jaarsveld, Floris Albertus, 1922-1995
- Date: 1986
- Subjects: Ndebele (African people) -- History , Transvaal (South Africa) -- History
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:2578 , http://hdl.handle.net/10962/d1004379 , Ndebele (African people) -- History , Transvaal (South Africa) -- History
- Description: In 1969 het Leonard Thompson met reg beweer dat Suid-Afrikaanse historici hulle tot op hede hoofsaaklik besig gehou het met die doen en late van 'n Blanke gemeenskap wat die land sedert 1652 oorheers het. Die Swartman was die "forgotten factor" in die geskiedenis van Suider-Afrika. Waar die Swartman die onderwerp van wetenskaplike studie was, is dit aan argeoloë, linguiste, etnoloë en fisiese en sosiale antropoloë oorgelaat. Tereg het Thompson kort hierna opgemerk: "We need to know much more about the complex process by which African chiefdoms became incorporated in white controlled politics in the late nineteenth century. Only when monographs have been written on several individual cases, shall we be in a position to reach definite conclusions about the process as a whole ". Sedert hierdie uitspraak van Thompson het verskeie historici hulle op die terrein van die "forgotten factor" begewe. Omvangryke publikasies oor onder andere die Zulu, Pedi, Sotho asook die Swazi's het sedertdien die lig gesien, terwyl 'n werk oor die Tswana van Wes-Transvaal pas verskyn het. Hierteenoor het heelwat van die kleiner en minder invloedryke swart groeperinge tot op hede steeds agterweë gebly. Wat Noordoos Transvaal betref - meer spesifiek die gebied tussen die Elandsrivier, die Lebomboberg en die Krokodilrivier wat die Ohrigstadse Volksraad in 1846 van Mswati gekoop het, was daar behalwe die Pedi verskeie ander groepe aanwesig wat almal gedurende die loop van die negentiende eeu onder Blanke gesag gekom het. Hieronder het getel die Ndzundza, die Kopa, Tau, Kwena, Ntwane, Koni, Rôka, Kutswe , Pai en Pulana, waarvan die Ndzundza en Kopa die belangrikste was. Ten spyte van die feit dat daar heelwat argivale bronne oor hierdie groepe bestaan, het geen navorser dit tot op hede nog ontgin nie. Oor die onderwerping van hierdie stamme aan Blanke gesag gedurende die negentiende eeu, is daar weinig bekend. Wat die Ndzundza-geskiedenis betref, geld Thompson se opmerking nog steeds dat historici wetenskaplike studie oor die Swartes tradisioneel aan navorsers uit ander dissiplines oorgelaat het. Dit blyk duidelik uit 'n ontleding van sekondêre materiaal wat oor die Ndzundza bestaan. Verskeie studies van volkekundige aard is oor die verskillende kulturele fasette en pre-koloniale geskiedenis van die Transvaalse Ndebele, waarvan die Ndzundza deel uitmaak, gedoen. In die meeste van hierdie studies word die pre-Blanke geskiedenis van die Ndzundza as inleiding aangebied, terwyl daar in sommige gevalle ook na die historiese tydperk verwys word. Op hierdie wyse is die herkomsgeskiedenis van die Ndzundza met behulp van mondelinge tradisies redelik volledig opgeteken. As gevolg van die feit dat geen argivale bronne geraadpleeg is nie, is die volkekundige werke wat die historiese tydperk betref, deurspek met spekulasies, onjuisthede en valse aannames. Met enkele uitsonderings berus verwysings deur die enkele historici wat die Ndzundza-geskiedenis behandel, veral met betrekking tot die tydperk voor 1882, grootliks op die uitsprake van volkekundiges. Dit het meegebring dat die huidige beeld en feitelikhede omtrent die negentiende eeuse Ndzundza-geskiedenis onjuis is, veral soos dit in algemene geskiedenisse opgeteken staan. Hierteenoor het verskeie historici die Mapoch-oorlog van 1882- 1883, waartydens die Ndzundza hul onafhanklikheid verloor het, behandel. In sy biografie oor genl P. J. Joubert het J. A. Mouton die oorlog tot 'n enkele hoofstuk beperk. Vir Mouton gaan dit egter om Joubert se persoonlike aandeel en gee hy gevolglik nie veel aandag aan die belangrikste aspek van die oorlog, naamlik die oorsake, nie. H. P. van Coller het in 1941 'n MA-verhandeling die lig laat sien waarin die oorsake en verloop van die Mapoch-oorlog beskryf word. Van Coller se uiteensetting omtrent die oorsake van die oorlog is egter ontoereikend aangesien dit heelwat onjuisthede bevat, geweldig subjektief is en nie ontkom aan naïewe aannames en uitsprake nie. Die belangrikste oorsaak van die oorlog, naamlik gronddispute, word deur Van Coller geignoreer. Voorts behandel hy die oorlog as 'n gevolg van die moord op Sekhukhune, sodat die Ndzundza "toevallig" betrek word. Ander historici se verwysings na die oorlog is ook ontoereikend omdat dit in die meeste gevalle beperk bly tot enkele bladsye en paragrawe. Tot op hede is die negentiende eeuse Ndzundza-geskiedenis dus nog of onvolledig, of onjuis opgeteken. Met hierdie studie word gepoog om 'n bydrae in hierdie verband te maak. Omdat die historisiese feite omtrent die verloop van die 1882-1883 oorlog grootliks bekend is, val die klem op die tydperk daarvóór. Voorts moet dit gemeld word dat dit in hierdie studie hoofsaaklik gaan om die faktore wat die verhoudinge tussen die Ndzundza en die Blankes bepaal het, te elimineer. Ander aspekte wat ter sprake kom is onder andere die uitwerking wat die Blanke besetting van Noordoos-Transvaal op die Ndzundza gehad het, gronddispute, arbeidsaangeleenthede, Swazi- en die Pedi-deelname in die Blankes se pogings om die Ndzundza te onderwerp van die asook die uiteindelike vernietiging en verlies onafhanklikheid van die Ndzundza. Die spelwyse van sekere name en benaminge wat in hierdie verhandeling voorkom, het in sommige gevalle probleme opgelewer. Die meerderheid Ndebele name is gespel volgens die voorskrifte van die Suid-Ndebele taalraad. Waar die korrekte moderne spelling van Swartes se name nie vasgestel kon word nie, is dit in aanhalingstekens weergegee soos dit in die dokument voorkom. AIle amptelike benamings soos staatspresident of koloniale sekretaris is in die teks met 'n kleinlettertjie gespel maar in die voetnotas met 'n hoofletter. Die motivering hiervoor is die Afrikaanse gebruik om amptelike benamings binne Westerse staatsverband met 'n hoofletter te spel maar benamings in tradisionele verband soos kaptein, opperhoof of hoofman met 'n kleinlettertjie, wat myns insiens op diskriminasie neerkom. Wat die spel van die woord swart betref: Waar dit as byvoeglike naamwoord gebruik word (bv. swart kindertjies), is deurgaans van kleinletters gebruik gemaak. Hoofletters is gebruik wanneer dit as selfstandige naamwoord gebruik word, bv. Die Swartes. Die terme kaffer en meid is waar moontlik, vermy. Die aangehaalde stukke waarin dit weI voorkom, moet nie as beledigend beskou word nie maar as verteenwoordigend van die terminolgoie van 'n bepaalde tyd in die geskiedenis. Die bedoeling was geensins om enigiemand te na te kom nie. wat ter sprake kom.
- Full Text:
- Date Issued: 1986
- Authors: Van Jaarsveld, Floris Albertus, 1922-1995
- Date: 1986
- Subjects: Ndebele (African people) -- History , Transvaal (South Africa) -- History
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:2578 , http://hdl.handle.net/10962/d1004379 , Ndebele (African people) -- History , Transvaal (South Africa) -- History
- Description: In 1969 het Leonard Thompson met reg beweer dat Suid-Afrikaanse historici hulle tot op hede hoofsaaklik besig gehou het met die doen en late van 'n Blanke gemeenskap wat die land sedert 1652 oorheers het. Die Swartman was die "forgotten factor" in die geskiedenis van Suider-Afrika. Waar die Swartman die onderwerp van wetenskaplike studie was, is dit aan argeoloë, linguiste, etnoloë en fisiese en sosiale antropoloë oorgelaat. Tereg het Thompson kort hierna opgemerk: "We need to know much more about the complex process by which African chiefdoms became incorporated in white controlled politics in the late nineteenth century. Only when monographs have been written on several individual cases, shall we be in a position to reach definite conclusions about the process as a whole ". Sedert hierdie uitspraak van Thompson het verskeie historici hulle op die terrein van die "forgotten factor" begewe. Omvangryke publikasies oor onder andere die Zulu, Pedi, Sotho asook die Swazi's het sedertdien die lig gesien, terwyl 'n werk oor die Tswana van Wes-Transvaal pas verskyn het. Hierteenoor het heelwat van die kleiner en minder invloedryke swart groeperinge tot op hede steeds agterweë gebly. Wat Noordoos Transvaal betref - meer spesifiek die gebied tussen die Elandsrivier, die Lebomboberg en die Krokodilrivier wat die Ohrigstadse Volksraad in 1846 van Mswati gekoop het, was daar behalwe die Pedi verskeie ander groepe aanwesig wat almal gedurende die loop van die negentiende eeu onder Blanke gesag gekom het. Hieronder het getel die Ndzundza, die Kopa, Tau, Kwena, Ntwane, Koni, Rôka, Kutswe , Pai en Pulana, waarvan die Ndzundza en Kopa die belangrikste was. Ten spyte van die feit dat daar heelwat argivale bronne oor hierdie groepe bestaan, het geen navorser dit tot op hede nog ontgin nie. Oor die onderwerping van hierdie stamme aan Blanke gesag gedurende die negentiende eeu, is daar weinig bekend. Wat die Ndzundza-geskiedenis betref, geld Thompson se opmerking nog steeds dat historici wetenskaplike studie oor die Swartes tradisioneel aan navorsers uit ander dissiplines oorgelaat het. Dit blyk duidelik uit 'n ontleding van sekondêre materiaal wat oor die Ndzundza bestaan. Verskeie studies van volkekundige aard is oor die verskillende kulturele fasette en pre-koloniale geskiedenis van die Transvaalse Ndebele, waarvan die Ndzundza deel uitmaak, gedoen. In die meeste van hierdie studies word die pre-Blanke geskiedenis van die Ndzundza as inleiding aangebied, terwyl daar in sommige gevalle ook na die historiese tydperk verwys word. Op hierdie wyse is die herkomsgeskiedenis van die Ndzundza met behulp van mondelinge tradisies redelik volledig opgeteken. As gevolg van die feit dat geen argivale bronne geraadpleeg is nie, is die volkekundige werke wat die historiese tydperk betref, deurspek met spekulasies, onjuisthede en valse aannames. Met enkele uitsonderings berus verwysings deur die enkele historici wat die Ndzundza-geskiedenis behandel, veral met betrekking tot die tydperk voor 1882, grootliks op die uitsprake van volkekundiges. Dit het meegebring dat die huidige beeld en feitelikhede omtrent die negentiende eeuse Ndzundza-geskiedenis onjuis is, veral soos dit in algemene geskiedenisse opgeteken staan. Hierteenoor het verskeie historici die Mapoch-oorlog van 1882- 1883, waartydens die Ndzundza hul onafhanklikheid verloor het, behandel. In sy biografie oor genl P. J. Joubert het J. A. Mouton die oorlog tot 'n enkele hoofstuk beperk. Vir Mouton gaan dit egter om Joubert se persoonlike aandeel en gee hy gevolglik nie veel aandag aan die belangrikste aspek van die oorlog, naamlik die oorsake, nie. H. P. van Coller het in 1941 'n MA-verhandeling die lig laat sien waarin die oorsake en verloop van die Mapoch-oorlog beskryf word. Van Coller se uiteensetting omtrent die oorsake van die oorlog is egter ontoereikend aangesien dit heelwat onjuisthede bevat, geweldig subjektief is en nie ontkom aan naïewe aannames en uitsprake nie. Die belangrikste oorsaak van die oorlog, naamlik gronddispute, word deur Van Coller geignoreer. Voorts behandel hy die oorlog as 'n gevolg van die moord op Sekhukhune, sodat die Ndzundza "toevallig" betrek word. Ander historici se verwysings na die oorlog is ook ontoereikend omdat dit in die meeste gevalle beperk bly tot enkele bladsye en paragrawe. Tot op hede is die negentiende eeuse Ndzundza-geskiedenis dus nog of onvolledig, of onjuis opgeteken. Met hierdie studie word gepoog om 'n bydrae in hierdie verband te maak. Omdat die historisiese feite omtrent die verloop van die 1882-1883 oorlog grootliks bekend is, val die klem op die tydperk daarvóór. Voorts moet dit gemeld word dat dit in hierdie studie hoofsaaklik gaan om die faktore wat die verhoudinge tussen die Ndzundza en die Blankes bepaal het, te elimineer. Ander aspekte wat ter sprake kom is onder andere die uitwerking wat die Blanke besetting van Noordoos-Transvaal op die Ndzundza gehad het, gronddispute, arbeidsaangeleenthede, Swazi- en die Pedi-deelname in die Blankes se pogings om die Ndzundza te onderwerp van die asook die uiteindelike vernietiging en verlies onafhanklikheid van die Ndzundza. Die spelwyse van sekere name en benaminge wat in hierdie verhandeling voorkom, het in sommige gevalle probleme opgelewer. Die meerderheid Ndebele name is gespel volgens die voorskrifte van die Suid-Ndebele taalraad. Waar die korrekte moderne spelling van Swartes se name nie vasgestel kon word nie, is dit in aanhalingstekens weergegee soos dit in die dokument voorkom. AIle amptelike benamings soos staatspresident of koloniale sekretaris is in die teks met 'n kleinlettertjie gespel maar in die voetnotas met 'n hoofletter. Die motivering hiervoor is die Afrikaanse gebruik om amptelike benamings binne Westerse staatsverband met 'n hoofletter te spel maar benamings in tradisionele verband soos kaptein, opperhoof of hoofman met 'n kleinlettertjie, wat myns insiens op diskriminasie neerkom. Wat die spel van die woord swart betref: Waar dit as byvoeglike naamwoord gebruik word (bv. swart kindertjies), is deurgaans van kleinletters gebruik gemaak. Hoofletters is gebruik wanneer dit as selfstandige naamwoord gebruik word, bv. Die Swartes. Die terme kaffer en meid is waar moontlik, vermy. Die aangehaalde stukke waarin dit weI voorkom, moet nie as beledigend beskou word nie maar as verteenwoordigend van die terminolgoie van 'n bepaalde tyd in die geskiedenis. Die bedoeling was geensins om enigiemand te na te kom nie. wat ter sprake kom.
- Full Text:
- Date Issued: 1986