Die Ndzundza-Ndebele en die blankes in Transvaal, 1845-1883
- Van Jaarsveld, Floris Albertus, 1922-1995
- Authors: Van Jaarsveld, Floris Albertus, 1922-1995
- Date: 1986
- Subjects: Ndebele (African people) -- History , Transvaal (South Africa) -- History
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:2578 , http://hdl.handle.net/10962/d1004379 , Ndebele (African people) -- History , Transvaal (South Africa) -- History
- Description: In 1969 het Leonard Thompson met reg beweer dat Suid-Afrikaanse historici hulle tot op hede hoofsaaklik besig gehou het met die doen en late van 'n Blanke gemeenskap wat die land sedert 1652 oorheers het. Die Swartman was die "forgotten factor" in die geskiedenis van Suider-Afrika. Waar die Swartman die onderwerp van wetenskaplike studie was, is dit aan argeoloë, linguiste, etnoloë en fisiese en sosiale antropoloë oorgelaat. Tereg het Thompson kort hierna opgemerk: "We need to know much more about the complex process by which African chiefdoms became incorporated in white controlled politics in the late nineteenth century. Only when monographs have been written on several individual cases, shall we be in a position to reach definite conclusions about the process as a whole ". Sedert hierdie uitspraak van Thompson het verskeie historici hulle op die terrein van die "forgotten factor" begewe. Omvangryke publikasies oor onder andere die Zulu, Pedi, Sotho asook die Swazi's het sedertdien die lig gesien, terwyl 'n werk oor die Tswana van Wes-Transvaal pas verskyn het. Hierteenoor het heelwat van die kleiner en minder invloedryke swart groeperinge tot op hede steeds agterweë gebly. Wat Noordoos Transvaal betref - meer spesifiek die gebied tussen die Elandsrivier, die Lebomboberg en die Krokodilrivier wat die Ohrigstadse Volksraad in 1846 van Mswati gekoop het, was daar behalwe die Pedi verskeie ander groepe aanwesig wat almal gedurende die loop van die negentiende eeu onder Blanke gesag gekom het. Hieronder het getel die Ndzundza, die Kopa, Tau, Kwena, Ntwane, Koni, Rôka, Kutswe , Pai en Pulana, waarvan die Ndzundza en Kopa die belangrikste was. Ten spyte van die feit dat daar heelwat argivale bronne oor hierdie groepe bestaan, het geen navorser dit tot op hede nog ontgin nie. Oor die onderwerping van hierdie stamme aan Blanke gesag gedurende die negentiende eeu, is daar weinig bekend. Wat die Ndzundza-geskiedenis betref, geld Thompson se opmerking nog steeds dat historici wetenskaplike studie oor die Swartes tradisioneel aan navorsers uit ander dissiplines oorgelaat het. Dit blyk duidelik uit 'n ontleding van sekondêre materiaal wat oor die Ndzundza bestaan. Verskeie studies van volkekundige aard is oor die verskillende kulturele fasette en pre-koloniale geskiedenis van die Transvaalse Ndebele, waarvan die Ndzundza deel uitmaak, gedoen. In die meeste van hierdie studies word die pre-Blanke geskiedenis van die Ndzundza as inleiding aangebied, terwyl daar in sommige gevalle ook na die historiese tydperk verwys word. Op hierdie wyse is die herkomsgeskiedenis van die Ndzundza met behulp van mondelinge tradisies redelik volledig opgeteken. As gevolg van die feit dat geen argivale bronne geraadpleeg is nie, is die volkekundige werke wat die historiese tydperk betref, deurspek met spekulasies, onjuisthede en valse aannames. Met enkele uitsonderings berus verwysings deur die enkele historici wat die Ndzundza-geskiedenis behandel, veral met betrekking tot die tydperk voor 1882, grootliks op die uitsprake van volkekundiges. Dit het meegebring dat die huidige beeld en feitelikhede omtrent die negentiende eeuse Ndzundza-geskiedenis onjuis is, veral soos dit in algemene geskiedenisse opgeteken staan. Hierteenoor het verskeie historici die Mapoch-oorlog van 1882- 1883, waartydens die Ndzundza hul onafhanklikheid verloor het, behandel. In sy biografie oor genl P. J. Joubert het J. A. Mouton die oorlog tot 'n enkele hoofstuk beperk. Vir Mouton gaan dit egter om Joubert se persoonlike aandeel en gee hy gevolglik nie veel aandag aan die belangrikste aspek van die oorlog, naamlik die oorsake, nie. H. P. van Coller het in 1941 'n MA-verhandeling die lig laat sien waarin die oorsake en verloop van die Mapoch-oorlog beskryf word. Van Coller se uiteensetting omtrent die oorsake van die oorlog is egter ontoereikend aangesien dit heelwat onjuisthede bevat, geweldig subjektief is en nie ontkom aan naïewe aannames en uitsprake nie. Die belangrikste oorsaak van die oorlog, naamlik gronddispute, word deur Van Coller geignoreer. Voorts behandel hy die oorlog as 'n gevolg van die moord op Sekhukhune, sodat die Ndzundza "toevallig" betrek word. Ander historici se verwysings na die oorlog is ook ontoereikend omdat dit in die meeste gevalle beperk bly tot enkele bladsye en paragrawe. Tot op hede is die negentiende eeuse Ndzundza-geskiedenis dus nog of onvolledig, of onjuis opgeteken. Met hierdie studie word gepoog om 'n bydrae in hierdie verband te maak. Omdat die historisiese feite omtrent die verloop van die 1882-1883 oorlog grootliks bekend is, val die klem op die tydperk daarvóór. Voorts moet dit gemeld word dat dit in hierdie studie hoofsaaklik gaan om die faktore wat die verhoudinge tussen die Ndzundza en die Blankes bepaal het, te elimineer. Ander aspekte wat ter sprake kom is onder andere die uitwerking wat die Blanke besetting van Noordoos-Transvaal op die Ndzundza gehad het, gronddispute, arbeidsaangeleenthede, Swazi- en die Pedi-deelname in die Blankes se pogings om die Ndzundza te onderwerp van die asook die uiteindelike vernietiging en verlies onafhanklikheid van die Ndzundza. Die spelwyse van sekere name en benaminge wat in hierdie verhandeling voorkom, het in sommige gevalle probleme opgelewer. Die meerderheid Ndebele name is gespel volgens die voorskrifte van die Suid-Ndebele taalraad. Waar die korrekte moderne spelling van Swartes se name nie vasgestel kon word nie, is dit in aanhalingstekens weergegee soos dit in die dokument voorkom. AIle amptelike benamings soos staatspresident of koloniale sekretaris is in die teks met 'n kleinlettertjie gespel maar in die voetnotas met 'n hoofletter. Die motivering hiervoor is die Afrikaanse gebruik om amptelike benamings binne Westerse staatsverband met 'n hoofletter te spel maar benamings in tradisionele verband soos kaptein, opperhoof of hoofman met 'n kleinlettertjie, wat myns insiens op diskriminasie neerkom. Wat die spel van die woord swart betref: Waar dit as byvoeglike naamwoord gebruik word (bv. swart kindertjies), is deurgaans van kleinletters gebruik gemaak. Hoofletters is gebruik wanneer dit as selfstandige naamwoord gebruik word, bv. Die Swartes. Die terme kaffer en meid is waar moontlik, vermy. Die aangehaalde stukke waarin dit weI voorkom, moet nie as beledigend beskou word nie maar as verteenwoordigend van die terminolgoie van 'n bepaalde tyd in die geskiedenis. Die bedoeling was geensins om enigiemand te na te kom nie. wat ter sprake kom.
- Full Text:
- Date Issued: 1986
- Authors: Van Jaarsveld, Floris Albertus, 1922-1995
- Date: 1986
- Subjects: Ndebele (African people) -- History , Transvaal (South Africa) -- History
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:2578 , http://hdl.handle.net/10962/d1004379 , Ndebele (African people) -- History , Transvaal (South Africa) -- History
- Description: In 1969 het Leonard Thompson met reg beweer dat Suid-Afrikaanse historici hulle tot op hede hoofsaaklik besig gehou het met die doen en late van 'n Blanke gemeenskap wat die land sedert 1652 oorheers het. Die Swartman was die "forgotten factor" in die geskiedenis van Suider-Afrika. Waar die Swartman die onderwerp van wetenskaplike studie was, is dit aan argeoloë, linguiste, etnoloë en fisiese en sosiale antropoloë oorgelaat. Tereg het Thompson kort hierna opgemerk: "We need to know much more about the complex process by which African chiefdoms became incorporated in white controlled politics in the late nineteenth century. Only when monographs have been written on several individual cases, shall we be in a position to reach definite conclusions about the process as a whole ". Sedert hierdie uitspraak van Thompson het verskeie historici hulle op die terrein van die "forgotten factor" begewe. Omvangryke publikasies oor onder andere die Zulu, Pedi, Sotho asook die Swazi's het sedertdien die lig gesien, terwyl 'n werk oor die Tswana van Wes-Transvaal pas verskyn het. Hierteenoor het heelwat van die kleiner en minder invloedryke swart groeperinge tot op hede steeds agterweë gebly. Wat Noordoos Transvaal betref - meer spesifiek die gebied tussen die Elandsrivier, die Lebomboberg en die Krokodilrivier wat die Ohrigstadse Volksraad in 1846 van Mswati gekoop het, was daar behalwe die Pedi verskeie ander groepe aanwesig wat almal gedurende die loop van die negentiende eeu onder Blanke gesag gekom het. Hieronder het getel die Ndzundza, die Kopa, Tau, Kwena, Ntwane, Koni, Rôka, Kutswe , Pai en Pulana, waarvan die Ndzundza en Kopa die belangrikste was. Ten spyte van die feit dat daar heelwat argivale bronne oor hierdie groepe bestaan, het geen navorser dit tot op hede nog ontgin nie. Oor die onderwerping van hierdie stamme aan Blanke gesag gedurende die negentiende eeu, is daar weinig bekend. Wat die Ndzundza-geskiedenis betref, geld Thompson se opmerking nog steeds dat historici wetenskaplike studie oor die Swartes tradisioneel aan navorsers uit ander dissiplines oorgelaat het. Dit blyk duidelik uit 'n ontleding van sekondêre materiaal wat oor die Ndzundza bestaan. Verskeie studies van volkekundige aard is oor die verskillende kulturele fasette en pre-koloniale geskiedenis van die Transvaalse Ndebele, waarvan die Ndzundza deel uitmaak, gedoen. In die meeste van hierdie studies word die pre-Blanke geskiedenis van die Ndzundza as inleiding aangebied, terwyl daar in sommige gevalle ook na die historiese tydperk verwys word. Op hierdie wyse is die herkomsgeskiedenis van die Ndzundza met behulp van mondelinge tradisies redelik volledig opgeteken. As gevolg van die feit dat geen argivale bronne geraadpleeg is nie, is die volkekundige werke wat die historiese tydperk betref, deurspek met spekulasies, onjuisthede en valse aannames. Met enkele uitsonderings berus verwysings deur die enkele historici wat die Ndzundza-geskiedenis behandel, veral met betrekking tot die tydperk voor 1882, grootliks op die uitsprake van volkekundiges. Dit het meegebring dat die huidige beeld en feitelikhede omtrent die negentiende eeuse Ndzundza-geskiedenis onjuis is, veral soos dit in algemene geskiedenisse opgeteken staan. Hierteenoor het verskeie historici die Mapoch-oorlog van 1882- 1883, waartydens die Ndzundza hul onafhanklikheid verloor het, behandel. In sy biografie oor genl P. J. Joubert het J. A. Mouton die oorlog tot 'n enkele hoofstuk beperk. Vir Mouton gaan dit egter om Joubert se persoonlike aandeel en gee hy gevolglik nie veel aandag aan die belangrikste aspek van die oorlog, naamlik die oorsake, nie. H. P. van Coller het in 1941 'n MA-verhandeling die lig laat sien waarin die oorsake en verloop van die Mapoch-oorlog beskryf word. Van Coller se uiteensetting omtrent die oorsake van die oorlog is egter ontoereikend aangesien dit heelwat onjuisthede bevat, geweldig subjektief is en nie ontkom aan naïewe aannames en uitsprake nie. Die belangrikste oorsaak van die oorlog, naamlik gronddispute, word deur Van Coller geignoreer. Voorts behandel hy die oorlog as 'n gevolg van die moord op Sekhukhune, sodat die Ndzundza "toevallig" betrek word. Ander historici se verwysings na die oorlog is ook ontoereikend omdat dit in die meeste gevalle beperk bly tot enkele bladsye en paragrawe. Tot op hede is die negentiende eeuse Ndzundza-geskiedenis dus nog of onvolledig, of onjuis opgeteken. Met hierdie studie word gepoog om 'n bydrae in hierdie verband te maak. Omdat die historisiese feite omtrent die verloop van die 1882-1883 oorlog grootliks bekend is, val die klem op die tydperk daarvóór. Voorts moet dit gemeld word dat dit in hierdie studie hoofsaaklik gaan om die faktore wat die verhoudinge tussen die Ndzundza en die Blankes bepaal het, te elimineer. Ander aspekte wat ter sprake kom is onder andere die uitwerking wat die Blanke besetting van Noordoos-Transvaal op die Ndzundza gehad het, gronddispute, arbeidsaangeleenthede, Swazi- en die Pedi-deelname in die Blankes se pogings om die Ndzundza te onderwerp van die asook die uiteindelike vernietiging en verlies onafhanklikheid van die Ndzundza. Die spelwyse van sekere name en benaminge wat in hierdie verhandeling voorkom, het in sommige gevalle probleme opgelewer. Die meerderheid Ndebele name is gespel volgens die voorskrifte van die Suid-Ndebele taalraad. Waar die korrekte moderne spelling van Swartes se name nie vasgestel kon word nie, is dit in aanhalingstekens weergegee soos dit in die dokument voorkom. AIle amptelike benamings soos staatspresident of koloniale sekretaris is in die teks met 'n kleinlettertjie gespel maar in die voetnotas met 'n hoofletter. Die motivering hiervoor is die Afrikaanse gebruik om amptelike benamings binne Westerse staatsverband met 'n hoofletter te spel maar benamings in tradisionele verband soos kaptein, opperhoof of hoofman met 'n kleinlettertjie, wat myns insiens op diskriminasie neerkom. Wat die spel van die woord swart betref: Waar dit as byvoeglike naamwoord gebruik word (bv. swart kindertjies), is deurgaans van kleinletters gebruik gemaak. Hoofletters is gebruik wanneer dit as selfstandige naamwoord gebruik word, bv. Die Swartes. Die terme kaffer en meid is waar moontlik, vermy. Die aangehaalde stukke waarin dit weI voorkom, moet nie as beledigend beskou word nie maar as verteenwoordigend van die terminolgoie van 'n bepaalde tyd in die geskiedenis. Die bedoeling was geensins om enigiemand te na te kom nie. wat ter sprake kom.
- Full Text:
- Date Issued: 1986
'n Perspektief op kommunikasie in 'n post-apartheidsera in Suid-Afrika met spesifieke verwysing na die rol van Afrikaans
- Van Rensburg, Nicolaas Gerhardus Lourens
- Authors: Van Rensburg, Nicolaas Gerhardus Lourens
- Date: 1993
- Subjects: Afrikaans language South Africa Languages
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Doctoral , PhD
- Identifier: vital:3575 , http://hdl.handle.net/10962/d1002099
- Description: Chapter One is an historical review of the rejection of colonial domination in various states in Africa, before the spotlight was directed at the relationships between the "white" and "black" inhabitants of South Africa. The numerous problems which arise out of this inter-relationship can best be ascribed to the identity crisis which "white" and "black" experience in a multi-lingual country. The South African society needs to normalise its relations with cultural and language groups by means of communication. Chapter Two reviews the historical background, linguistic characteristics, the use, functions and the distribution of the ten most important languages of which the South African community consists. The diversity of these languages generates and complicates the debate which currently prevails concerning a language policy for a future non-racial South Africa. The geographical, social, historical and cultural factors which are conducive and non-conducive to language distribution are high-lighted in Chapter Three. In a changing South Africa, where affirmative actions are being insisted on, it is expected that the current privileged position of Afrikaans will be placed under political pressure. A painful process of self-examination by Afrikaans-speaking Afrikaners - one of the major role-players in the current controversy concerning the continued existence and status of Afrikaans in a "postApartheid era" - has been precipitated. Chapter Four looks at how the "white", "coloured", "black" and "Indian" Afrikaans-speaking Afrikaners' mother tongue has evolved to its present status. The arguments for and against, viewpoints of, and pleas for the re-unification of Afrikaans-speaking Afrikaners to a larger single power base is emphasized. The possible future status and functions of Afrikaans insofar as its present status, functions and attitudes are concerned, are extrapolated in Chapter Five. The viewpoint concerning a possible scenario for the above-mentioned matters as expressed by a wide spectrum of South African society - academics, cultural groupings, political leaders, non-mother-tongue speakers of Afrikaans - is evaluated. A scenario of the possible role of Afrikaans in a "post-Apartheid era" in South Africa is sketched in Chapter 6. The conclusion is that the Western culture as understood by the black man, differs in more than one way from the perception of the white man. First and foremost, the acceptance of and respect for the languages and cultures of all fellow South Africans is the first step towards seeing all South Africans as being Africans. , Opsomming: Hoofstuk Een is 'n historiese oorsig van hoe die verwerping van koloniale oorheersing elders in Afrika diekontaken verhouding tussen die "wit" en "swart" inwoners van Suid-Afrika onder die soeklig geplaas het. Die talle probleme wat uit die kontaksituasie spruit, kan gereduseer word tot die identiteitskrisis wat "wit" en "swart" in 'n multitalige land beleef. Die Suid-Afrikaanse gemeenskap het In dringende behoefte aan die normalisering van die verhoudings, vera! deur middel van kommunikasie, tussen die kulturele- en taleverskeidenheid. In Hoofstuk Twee word daar gekyk na die historiese agtergrond, linguistiese eienskappe, gebruik en funksies en die verspreiding van die tien vemaamste tale waaruit die Suid-Afrikaanse talegemeenskap bestaan. Die diversiteit van tale genereer en kompliseer die debat wat tans oor 'n taalbeleid vir 'n toekomstige nierassige Suid-Afrika gevoer word. Die geografiese, sosiale, historiese en kulturele faktore wat taalverspreiding bevorderof teenwerk, word in Hoofstuk Drie belig. In 'n veranderende Suid-Afrika, waar op regstellende aksies aangedring word, kan daar verwag word dat Afrikaans as gevolg van sy bevoorregte posisie onder politieke druk geplaas sal word. Vir die Afrikaanssprekende Afrikaners, as een van die hoofrolspelers in die polemiek oor die voortbestaan en status van Afrikaans in 'n "post-Apartheidsera", het dit 'n pynlike proses van selfondersoek gebring. In Hoofstuk Vier word daar gekyk hoe die "blanke", "anderskleurige", "swart" en "Asiatiese" Afrikaanssprekende Afrikaner sy moedertaal tot op hede ervaar het. Die argumente vir en teen, sienings van, en pleidooie vir 'n hereniging van Afrikaanssprekende Afrikaners tot 'n groter mags basis word belig. Die moontlike toekomstige status en funksies van Afrikaans word in Hoofstuk Vyfvanuit die huidige status, funksies en houdings geprojekteer. Die standpunte oor bogenoemde sake word vanuit 'n wye spektmm van akademici, kultuurgroeperinge, politieke leiers sowel as niemoedertaal-sprekers van Afrikaans van die talegemeenskap van die RSA op 'n moontlike scenario gefokus. ii 'n Scenario -oefening van die moontlike rol van Afrikaans in 'n "post-Apartheidsera" in Suid-Afrika word in Hoofstuk Ses geskets. Daar word tot die gevolgtrekking geraak. dat die Westerse kultuur, soos verinnerlik deur die swart man, in belangrike opsigte van die van die wit man verskil. Daarom is die aanvaarding van en respek vir aIle Afrikane as mede-Suid-Afrikaners die eerste stap om te verseker dat die Afrikaanssprekende Afrikaners se taal en kultuur gerespekteer sal word.
- Full Text:
- Date Issued: 1993
- Authors: Van Rensburg, Nicolaas Gerhardus Lourens
- Date: 1993
- Subjects: Afrikaans language South Africa Languages
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Doctoral , PhD
- Identifier: vital:3575 , http://hdl.handle.net/10962/d1002099
- Description: Chapter One is an historical review of the rejection of colonial domination in various states in Africa, before the spotlight was directed at the relationships between the "white" and "black" inhabitants of South Africa. The numerous problems which arise out of this inter-relationship can best be ascribed to the identity crisis which "white" and "black" experience in a multi-lingual country. The South African society needs to normalise its relations with cultural and language groups by means of communication. Chapter Two reviews the historical background, linguistic characteristics, the use, functions and the distribution of the ten most important languages of which the South African community consists. The diversity of these languages generates and complicates the debate which currently prevails concerning a language policy for a future non-racial South Africa. The geographical, social, historical and cultural factors which are conducive and non-conducive to language distribution are high-lighted in Chapter Three. In a changing South Africa, where affirmative actions are being insisted on, it is expected that the current privileged position of Afrikaans will be placed under political pressure. A painful process of self-examination by Afrikaans-speaking Afrikaners - one of the major role-players in the current controversy concerning the continued existence and status of Afrikaans in a "postApartheid era" - has been precipitated. Chapter Four looks at how the "white", "coloured", "black" and "Indian" Afrikaans-speaking Afrikaners' mother tongue has evolved to its present status. The arguments for and against, viewpoints of, and pleas for the re-unification of Afrikaans-speaking Afrikaners to a larger single power base is emphasized. The possible future status and functions of Afrikaans insofar as its present status, functions and attitudes are concerned, are extrapolated in Chapter Five. The viewpoint concerning a possible scenario for the above-mentioned matters as expressed by a wide spectrum of South African society - academics, cultural groupings, political leaders, non-mother-tongue speakers of Afrikaans - is evaluated. A scenario of the possible role of Afrikaans in a "post-Apartheid era" in South Africa is sketched in Chapter 6. The conclusion is that the Western culture as understood by the black man, differs in more than one way from the perception of the white man. First and foremost, the acceptance of and respect for the languages and cultures of all fellow South Africans is the first step towards seeing all South Africans as being Africans. , Opsomming: Hoofstuk Een is 'n historiese oorsig van hoe die verwerping van koloniale oorheersing elders in Afrika diekontaken verhouding tussen die "wit" en "swart" inwoners van Suid-Afrika onder die soeklig geplaas het. Die talle probleme wat uit die kontaksituasie spruit, kan gereduseer word tot die identiteitskrisis wat "wit" en "swart" in 'n multitalige land beleef. Die Suid-Afrikaanse gemeenskap het In dringende behoefte aan die normalisering van die verhoudings, vera! deur middel van kommunikasie, tussen die kulturele- en taleverskeidenheid. In Hoofstuk Twee word daar gekyk na die historiese agtergrond, linguistiese eienskappe, gebruik en funksies en die verspreiding van die tien vemaamste tale waaruit die Suid-Afrikaanse talegemeenskap bestaan. Die diversiteit van tale genereer en kompliseer die debat wat tans oor 'n taalbeleid vir 'n toekomstige nierassige Suid-Afrika gevoer word. Die geografiese, sosiale, historiese en kulturele faktore wat taalverspreiding bevorderof teenwerk, word in Hoofstuk Drie belig. In 'n veranderende Suid-Afrika, waar op regstellende aksies aangedring word, kan daar verwag word dat Afrikaans as gevolg van sy bevoorregte posisie onder politieke druk geplaas sal word. Vir die Afrikaanssprekende Afrikaners, as een van die hoofrolspelers in die polemiek oor die voortbestaan en status van Afrikaans in 'n "post-Apartheidsera", het dit 'n pynlike proses van selfondersoek gebring. In Hoofstuk Vier word daar gekyk hoe die "blanke", "anderskleurige", "swart" en "Asiatiese" Afrikaanssprekende Afrikaner sy moedertaal tot op hede ervaar het. Die argumente vir en teen, sienings van, en pleidooie vir 'n hereniging van Afrikaanssprekende Afrikaners tot 'n groter mags basis word belig. Die moontlike toekomstige status en funksies van Afrikaans word in Hoofstuk Vyfvanuit die huidige status, funksies en houdings geprojekteer. Die standpunte oor bogenoemde sake word vanuit 'n wye spektmm van akademici, kultuurgroeperinge, politieke leiers sowel as niemoedertaal-sprekers van Afrikaans van die talegemeenskap van die RSA op 'n moontlike scenario gefokus. ii 'n Scenario -oefening van die moontlike rol van Afrikaans in 'n "post-Apartheidsera" in Suid-Afrika word in Hoofstuk Ses geskets. Daar word tot die gevolgtrekking geraak. dat die Westerse kultuur, soos verinnerlik deur die swart man, in belangrike opsigte van die van die wit man verskil. Daarom is die aanvaarding van en respek vir aIle Afrikane as mede-Suid-Afrikaners die eerste stap om te verseker dat die Afrikaanssprekende Afrikaners se taal en kultuur gerespekteer sal word.
- Full Text:
- Date Issued: 1993
'n Evalueering van die implementering van die graad 9 natuurwetenskapkurrikulum in skole in die Noord-Kaap Provinsie
- Van Schalkwyk, Daniël Jacobus
- Authors: Van Schalkwyk, Daniël Jacobus
- Date: 2006
- Subjects: Curriculum evaluation -- South Africa -- Northern Cape , Biology -- Study and teaching (Secondary) -- South Africa -- Northern Cape
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MEd
- Identifier: vital:9577 , http://hdl.handle.net/10948/d1019685
- Description: Curriculum 2005 was originally implemented in grade 1 in 1998. In 2002 it was implemented in grade 9. Similar problems and questions, which arose during the initial implementation, arose again during the implementation in grade 9. Implementation gave rise to many questions and uncertainties. Only in October 2001 was it finally decided to implement the curriculum for grade 9 in 2002. The result was that publishers, the national as well as provincial education departments as well as schools were not ready for the implementation in January 2002. This treatise aims to determine the amount of support offered to educators and the degree of uncertainty still being experienced by them. Information regarding these unnecertainties and problems has been obtained from educators by means of questionnaires, circulated to 38 schools in the Northern Cape Province, offering Natural Science. This sampling of schools is representative of schools offering Natural Science in the region. Data regarding the uncertainties from educators have been obtained from the SOC (Stages of Concern) questionnaires of Hall, George and Rutherford. The rest of the questionnaire concerned the biographical information regarding the educators as well as the support that educators have received during the implementation of the learning area. It emerged from the questionnaire that educators understand the importance of a new Natural Science curriculum for SA. They are however sceptical regarding the hasty manner in which the learning area was implemented; the fact that no textbooks or educational teaching aids were available prior to implementation was of concern. Educators are similarly concerned about the inadequate training prior to implementation and lack of support during implementation. Educators are also concerned about the administrative liability that the new curriculum will bring about.
- Full Text:
- Date Issued: 2006
- Authors: Van Schalkwyk, Daniël Jacobus
- Date: 2006
- Subjects: Curriculum evaluation -- South Africa -- Northern Cape , Biology -- Study and teaching (Secondary) -- South Africa -- Northern Cape
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MEd
- Identifier: vital:9577 , http://hdl.handle.net/10948/d1019685
- Description: Curriculum 2005 was originally implemented in grade 1 in 1998. In 2002 it was implemented in grade 9. Similar problems and questions, which arose during the initial implementation, arose again during the implementation in grade 9. Implementation gave rise to many questions and uncertainties. Only in October 2001 was it finally decided to implement the curriculum for grade 9 in 2002. The result was that publishers, the national as well as provincial education departments as well as schools were not ready for the implementation in January 2002. This treatise aims to determine the amount of support offered to educators and the degree of uncertainty still being experienced by them. Information regarding these unnecertainties and problems has been obtained from educators by means of questionnaires, circulated to 38 schools in the Northern Cape Province, offering Natural Science. This sampling of schools is representative of schools offering Natural Science in the region. Data regarding the uncertainties from educators have been obtained from the SOC (Stages of Concern) questionnaires of Hall, George and Rutherford. The rest of the questionnaire concerned the biographical information regarding the educators as well as the support that educators have received during the implementation of the learning area. It emerged from the questionnaire that educators understand the importance of a new Natural Science curriculum for SA. They are however sceptical regarding the hasty manner in which the learning area was implemented; the fact that no textbooks or educational teaching aids were available prior to implementation was of concern. Educators are similarly concerned about the inadequate training prior to implementation and lack of support during implementation. Educators are also concerned about the administrative liability that the new curriculum will bring about.
- Full Text:
- Date Issued: 2006
Goeie maniere en etiket
- Authors: Van Staden, Antoinique
- Date: 2016
- Language: Afrikaans , English
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:6011 , http://hdl.handle.net/10962/d1021226
- Description: This bilingual collection of short stories combines the fairy tale form and the Bizarro genre to explore the value system ingrained in me at a very early age via my conservative Afrikaans upbringing. To my mind the four characteristics of the fairy tale form as identified by Kate Bernheimer (in her path-breaking essay “Fairy Tale is form, Form is Fairy Tale”) namely flatness, abstraction, intuitive logic and normalized magic, also apply to the Bizarro genre. This intersection is exemplified by some of Bernheimer's own fiction, as well as the fiction of Aimee Bender and Lucy Corin, among others, all of whom have influenced my writing. , Hierdie tweetalige versameling kortverhale kombineer sprokieselemente met die van die Bizarro-genre, om die waardesisteem wat van kleins af deur my konserwatiewe Afrikaanse opvoeding by my ingeprent is, te ondersoek. Die vier eienskappe van die sprokie word deur Kate Bernheimer in haar baanbrekende opstel Fairy tale is form, Form is fairy tale uitgelê as: ’n onbetrokke verteller, abstraksie, instinktiewe logika en genormaliseerde towerkuns. Na my mening is dié vier eienskappe ook op die Bizarro-genre van toepassing. Hierdie oorvleuling is sigbaar in Bernheimer se fiksie en ook onder andere Lucy Corin en Aimee Bender s'n – skrywers wat my werk beïnvloed het. , This thesis is presented in two parts: Afrikaans and English.
- Full Text:
- Date Issued: 2016
- Authors: Van Staden, Antoinique
- Date: 2016
- Language: Afrikaans , English
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:6011 , http://hdl.handle.net/10962/d1021226
- Description: This bilingual collection of short stories combines the fairy tale form and the Bizarro genre to explore the value system ingrained in me at a very early age via my conservative Afrikaans upbringing. To my mind the four characteristics of the fairy tale form as identified by Kate Bernheimer (in her path-breaking essay “Fairy Tale is form, Form is Fairy Tale”) namely flatness, abstraction, intuitive logic and normalized magic, also apply to the Bizarro genre. This intersection is exemplified by some of Bernheimer's own fiction, as well as the fiction of Aimee Bender and Lucy Corin, among others, all of whom have influenced my writing. , Hierdie tweetalige versameling kortverhale kombineer sprokieselemente met die van die Bizarro-genre, om die waardesisteem wat van kleins af deur my konserwatiewe Afrikaanse opvoeding by my ingeprent is, te ondersoek. Die vier eienskappe van die sprokie word deur Kate Bernheimer in haar baanbrekende opstel Fairy tale is form, Form is fairy tale uitgelê as: ’n onbetrokke verteller, abstraksie, instinktiewe logika en genormaliseerde towerkuns. Na my mening is dié vier eienskappe ook op die Bizarro-genre van toepassing. Hierdie oorvleuling is sigbaar in Bernheimer se fiksie en ook onder andere Lucy Corin en Aimee Bender s'n – skrywers wat my werk beïnvloed het. , This thesis is presented in two parts: Afrikaans and English.
- Full Text:
- Date Issued: 2016
Die dood, die minnaar en die oedipale struktuur in die Ingrid Jonker-teks
- Authors: Van Wyk, André Johan
- Date: 1987
- Subjects: Jonker, Ingrid, 1933-1965 -- Criticism and interpretation Afrikaans poetry -- History and criticism
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Doctoral , PhD
- Identifier: vital:3608 , http://hdl.handle.net/10962/d1003917
- Description: From Inleiding: In dié inleiding word die implikasies van die woord "teks", asook die resepsie van die Ingrid Jonker-teks in die lig van haar dood, en 'n eie benaderingswyse, in teenstelling met die tradisionele kritiese metodes, bespreek. 1.1 Die teks: Die Ingrid Jonker-teks behels (met die dood, die rninnaar en die OedipaIe struktuur as uitgangspunt) aIIes waarop die woorde "Ingrid Jonker", as teks - die parentese tussen die datums op haar grafsteen - dui. Dit beteken dat genre-onderskeidinge en die onderskeid biografie en literatuur opgehef word. Verdere implikasies van die woord "teks" gaan vervolgens ter inleiding ondersoek word. Daar sal ruim gebruik gemaak word van die literêr-teoretiese en filosofiese veronderstellinge van Julia Kristeva, Maurice Blanchot, Jacques Derrida, Jacques Lacan, Pierre Macherey en Roland Barthes.
- Full Text:
- Date Issued: 1987
- Authors: Van Wyk, André Johan
- Date: 1987
- Subjects: Jonker, Ingrid, 1933-1965 -- Criticism and interpretation Afrikaans poetry -- History and criticism
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Doctoral , PhD
- Identifier: vital:3608 , http://hdl.handle.net/10962/d1003917
- Description: From Inleiding: In dié inleiding word die implikasies van die woord "teks", asook die resepsie van die Ingrid Jonker-teks in die lig van haar dood, en 'n eie benaderingswyse, in teenstelling met die tradisionele kritiese metodes, bespreek. 1.1 Die teks: Die Ingrid Jonker-teks behels (met die dood, die rninnaar en die OedipaIe struktuur as uitgangspunt) aIIes waarop die woorde "Ingrid Jonker", as teks - die parentese tussen die datums op haar grafsteen - dui. Dit beteken dat genre-onderskeidinge en die onderskeid biografie en literatuur opgehef word. Verdere implikasies van die woord "teks" gaan vervolgens ter inleiding ondersoek word. Daar sal ruim gebruik gemaak word van die literêr-teoretiese en filosofiese veronderstellinge van Julia Kristeva, Maurice Blanchot, Jacques Derrida, Jacques Lacan, Pierre Macherey en Roland Barthes.
- Full Text:
- Date Issued: 1987
Vitalis en verteller: 'n ondersoek na aspekte van die romankuns van Gerard Walschap
- Authors: Vaughan , F E M
- Date: 1981
- Subjects: Walschap, Gerard, 1898-1989 , Walschap, Gerard, 1898-1989 -- Criticism and interpretation , Dutch fiction -- 20th century -- History and criticism
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:3607 , http://hdl.handle.net/10962/d1003817 , Walschap, Gerard, 1898-1989 , Walschap, Gerard, 1898-1989 -- Criticism and interpretation , Dutch fiction -- 20th century -- History and criticism
- Description: In 'n hoofstuk getiteld In het teken van het persoonlijkheidsideaal in sy werk De Vlaamse Letterkunde van 1780 tot Heden bespreek R F Lissens die wegeb van die "expressionistische getij met die dood van Van Ostaijen, en die onvermoë van die roman om - op enkele min of meer geslaagde voorbeelde na - die tendense van die ekspressionisme te vertolk: verdere pogings in dié rigting loop dan ook teen die einde van die twintigerjare dood. Ook B F van Vlierden beskou die ekspressionisme as 'n in die grond ongeskikte voedingsbron vir die romangenre, met die gevolg dat die roman in dié jare - d.w.s. na die mln of meer naturalisties-impressionistiese romantradisie verteenwoordig deur Buysse, Streuvels, Timmermans, Claes - "in zijn eigen ontwikkeling op een kritiek keerpunt staat, waarbij men vooralsnog aIleen het kritieke van de situatie ziet ... Het decennium na de oorlog is in feite weinig gunstig voor de roman ... Ook P van Ostaijen heeft gepoogd een 'grote roman' te schrijven, maar deze werd nooit voltooid ... In de marge van het humanitair expressionisme ontstaan weI een aantal prozawerken, maar precies in het licht van de humanitaire poëzie is het vooralsnog duidelijk, dat deze uit een geestelijke kweeste bestaan, en dus een schakeI zijn in de ontwikkeling die van de werkelijkheid wegvoert naar een inwendig leven, naar een geestelijke ontwikkeling." Terselfdertyd, egter, is Lissens en Van Vlierden dit met J Weisgerber eens dat "het Jaar 1927 kan worden beschouwd als het begin van een nieuw tijdperk" en dat die leemte wat na die Eerste Wêreldoorlog onstaan het, weldra gevul sal word met 'n groot aantal romanwerke van 'n besondere gehalte. Die kritiek sien hierdie keerpunt met verloop van tyd al hoe duideliker in, maar erken nietemin óók dat die invloed van die modernisme, en met name die ekspressionisme, ''heilzame gevolgen heeft voor de roman. Niet vergeefs heeft deze beweging de ethische noot aangeslagen, de verantwoordelijkheidszin weer gewekt en al haar aandacht op de mens geconcentreerd. De nieuwe roman, die kort voor 1930 opkomt, kan men bezwaarlijk expressionistisch noemen, maar de grondige omkeer waar hij van blijk geeft, gebeurt ontegensprekelijk onder de invloed van het door het expressionisme gewijzigde klimaat." Anders gestel: "zij (gaan) akkoord met de veroordeling van de impressionistische en naturalistische opvattingen, maar tussen het individualisme van de 'estheten' en de humanitaire kunst van Ruimte, tussen de wetenschappelijke objectiviteit en de lyrische subjectiviteit kiezen zij doorgaans een middenweg. De nieuwe roman - en dat is de reden waarom hij deze benaming verdient - zal aan de individualiteit minder reliëf verlenen dan aan de 'persoonlijkheid', hetgeen wil zeggen dat het individu, dat zich op zichzelf bezint, aldus beseft dat het in morele of juridische zin met een gemeenschap verbonden is. Hij zal de mens tegelijkertijd in zijn individualiteit en in de eigenschappen van zijn soort beschouwen, en hoewel hij het Ik zal peilen, zal hij ook het zoeklicht richten op het onmetelijke terrein van de gemeenschappelijke waarden...". Dit is dus op die groeiende belang van 'n "persoonlijkheidsideaal, een modern humanisme dat sociaal solidair blijft doch de raadselen van de mens en het leven wil peilen" dat die klem tussen die jare 1930 en 1940 val: op "de mens op het voorplan", dus, maar óók op dié mens in gemeenskapsverband.
- Full Text:
- Date Issued: 1981
- Authors: Vaughan , F E M
- Date: 1981
- Subjects: Walschap, Gerard, 1898-1989 , Walschap, Gerard, 1898-1989 -- Criticism and interpretation , Dutch fiction -- 20th century -- History and criticism
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:3607 , http://hdl.handle.net/10962/d1003817 , Walschap, Gerard, 1898-1989 , Walschap, Gerard, 1898-1989 -- Criticism and interpretation , Dutch fiction -- 20th century -- History and criticism
- Description: In 'n hoofstuk getiteld In het teken van het persoonlijkheidsideaal in sy werk De Vlaamse Letterkunde van 1780 tot Heden bespreek R F Lissens die wegeb van die "expressionistische getij met die dood van Van Ostaijen, en die onvermoë van die roman om - op enkele min of meer geslaagde voorbeelde na - die tendense van die ekspressionisme te vertolk: verdere pogings in dié rigting loop dan ook teen die einde van die twintigerjare dood. Ook B F van Vlierden beskou die ekspressionisme as 'n in die grond ongeskikte voedingsbron vir die romangenre, met die gevolg dat die roman in dié jare - d.w.s. na die mln of meer naturalisties-impressionistiese romantradisie verteenwoordig deur Buysse, Streuvels, Timmermans, Claes - "in zijn eigen ontwikkeling op een kritiek keerpunt staat, waarbij men vooralsnog aIleen het kritieke van de situatie ziet ... Het decennium na de oorlog is in feite weinig gunstig voor de roman ... Ook P van Ostaijen heeft gepoogd een 'grote roman' te schrijven, maar deze werd nooit voltooid ... In de marge van het humanitair expressionisme ontstaan weI een aantal prozawerken, maar precies in het licht van de humanitaire poëzie is het vooralsnog duidelijk, dat deze uit een geestelijke kweeste bestaan, en dus een schakeI zijn in de ontwikkeling die van de werkelijkheid wegvoert naar een inwendig leven, naar een geestelijke ontwikkeling." Terselfdertyd, egter, is Lissens en Van Vlierden dit met J Weisgerber eens dat "het Jaar 1927 kan worden beschouwd als het begin van een nieuw tijdperk" en dat die leemte wat na die Eerste Wêreldoorlog onstaan het, weldra gevul sal word met 'n groot aantal romanwerke van 'n besondere gehalte. Die kritiek sien hierdie keerpunt met verloop van tyd al hoe duideliker in, maar erken nietemin óók dat die invloed van die modernisme, en met name die ekspressionisme, ''heilzame gevolgen heeft voor de roman. Niet vergeefs heeft deze beweging de ethische noot aangeslagen, de verantwoordelijkheidszin weer gewekt en al haar aandacht op de mens geconcentreerd. De nieuwe roman, die kort voor 1930 opkomt, kan men bezwaarlijk expressionistisch noemen, maar de grondige omkeer waar hij van blijk geeft, gebeurt ontegensprekelijk onder de invloed van het door het expressionisme gewijzigde klimaat." Anders gestel: "zij (gaan) akkoord met de veroordeling van de impressionistische en naturalistische opvattingen, maar tussen het individualisme van de 'estheten' en de humanitaire kunst van Ruimte, tussen de wetenschappelijke objectiviteit en de lyrische subjectiviteit kiezen zij doorgaans een middenweg. De nieuwe roman - en dat is de reden waarom hij deze benaming verdient - zal aan de individualiteit minder reliëf verlenen dan aan de 'persoonlijkheid', hetgeen wil zeggen dat het individu, dat zich op zichzelf bezint, aldus beseft dat het in morele of juridische zin met een gemeenschap verbonden is. Hij zal de mens tegelijkertijd in zijn individualiteit en in de eigenschappen van zijn soort beschouwen, en hoewel hij het Ik zal peilen, zal hij ook het zoeklicht richten op het onmetelijke terrein van de gemeenschappelijke waarden...". Dit is dus op die groeiende belang van 'n "persoonlijkheidsideaal, een modern humanisme dat sociaal solidair blijft doch de raadselen van de mens en het leven wil peilen" dat die klem tussen die jare 1930 en 1940 val: op "de mens op het voorplan", dus, maar óók op dié mens in gemeenskapsverband.
- Full Text:
- Date Issued: 1981
Semantiese velde en die onderrig en aanleer van Xhosa-woordeskat
- Authors: Venter, Johannes Andreas
- Date: 1980
- Subjects: Xhosa language -- Semantics , Xhosa language -- Vocabulary , Xhosa language -- Study and teaching
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:3606 , http://hdl.handle.net/10962/d1003814 , Xhosa language -- Semantics , Xhosa language -- Vocabulary , Xhosa language -- Study and teaching
- Description: Uit Inleiding: Hoe belangrik is die aanleer van woordeskat by die verwerwing van 'n vreemde taal? Indien dit van besondere belang is, kan met reg gevra word: watter beginsels moet in ag geneem word by die opstel van metodes en tegnieke om die aanleer van die woordeskat met optimum effektiwiteit te laat plaasvind? Wat is die teoretiese basis vir sulke metodes en tegnieke? Hierdie is enkele vrae wat in hierdie ondersoek aan die orde sal kom. Die begrip "semantiese velde" of "betekenisvelde" is 'n idee wat in die jongste tyd heelwat aandag geniet by linguiste. Die konsep "betekenisveld" veronderstel twee kenmerke van die leksikon: 1. Dat die betekenisaspek van elke individuele leksikale item, kragtens kontras bestaan en dat hierdie kontras tussen betekeniskomponente van leksikale items in die leksikon teregkom, veral binne 'n betekenisveldsiening. 2. Dat die leksikon kragtens die relasies tussen die leksikale items 'n georganiseerde en gestruktureerde versameling is. In ons ondersoek sal dit dus hoofsaaklik gaan oor: 1. Bestaande metodes en tegnieke om woordeskat te onderrig. 2. Bestaande toerieë oor die gestruktureerdheid van woordeskat. 3. Die moontlikhede wat hierdie teorieë inhou, om die onderrig van woordeskat meer effektief te laat plaasvind.
- Full Text:
- Date Issued: 1980
- Authors: Venter, Johannes Andreas
- Date: 1980
- Subjects: Xhosa language -- Semantics , Xhosa language -- Vocabulary , Xhosa language -- Study and teaching
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:3606 , http://hdl.handle.net/10962/d1003814 , Xhosa language -- Semantics , Xhosa language -- Vocabulary , Xhosa language -- Study and teaching
- Description: Uit Inleiding: Hoe belangrik is die aanleer van woordeskat by die verwerwing van 'n vreemde taal? Indien dit van besondere belang is, kan met reg gevra word: watter beginsels moet in ag geneem word by die opstel van metodes en tegnieke om die aanleer van die woordeskat met optimum effektiwiteit te laat plaasvind? Wat is die teoretiese basis vir sulke metodes en tegnieke? Hierdie is enkele vrae wat in hierdie ondersoek aan die orde sal kom. Die begrip "semantiese velde" of "betekenisvelde" is 'n idee wat in die jongste tyd heelwat aandag geniet by linguiste. Die konsep "betekenisveld" veronderstel twee kenmerke van die leksikon: 1. Dat die betekenisaspek van elke individuele leksikale item, kragtens kontras bestaan en dat hierdie kontras tussen betekeniskomponente van leksikale items in die leksikon teregkom, veral binne 'n betekenisveldsiening. 2. Dat die leksikon kragtens die relasies tussen die leksikale items 'n georganiseerde en gestruktureerde versameling is. In ons ondersoek sal dit dus hoofsaaklik gaan oor: 1. Bestaande metodes en tegnieke om woordeskat te onderrig. 2. Bestaande toerieë oor die gestruktureerdheid van woordeskat. 3. Die moontlikhede wat hierdie teorieë inhou, om die onderrig van woordeskat meer effektief te laat plaasvind.
- Full Text:
- Date Issued: 1980
Die psigopaat as kliënt in die Maatskaplike Werk
- Authors: Venter, Pieter Viviers
- Date: 1977
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MSocSc
- Identifier: vital:21106 , http://hdl.handle.net/10962/6410
- Full Text:
- Date Issued: 1977
- Authors: Venter, Pieter Viviers
- Date: 1977
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MSocSc
- Identifier: vital:21106 , http://hdl.handle.net/10962/6410
- Full Text:
- Date Issued: 1977
Aspekte van die prosa van André P Brink met spesifieke verwysing na Sandkastele (1995)
- Authors: Vermeulen, Liezel
- Date: 2003
- Subjects: Brink, André P (André Philippus), 1935-2015 -- Sandkastele Brink, André P (André Philippus), 1935-2015
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:3605 , http://hdl.handle.net/10962/d1003809
- Description: Hierdie studie ondersoek aspekte van die prosa-oeuvre van die Suid-Afrikaanse outeur André P. Brink, met spesifieke verwysing na sy eerste post-apartheid roman Sandkastele (1995). Hierdie teks se feministiese hersiening van en alternatief tot die manlikgedomineerde en -gedokumenteerde amptelike geskiedenis van Suider-Afrika staan sentraal in die postmodernistiese, postkoloniale fase waarin die Brink prosa-oeuvre die verlede heroorweeg. Die pre-koloniale en koloniale verlede van die landstreek word herkaart deur die vertelling van stories van vroue van die verlede in 'n unieke vertelsituasie wat 'n her-verbeelde, tekstuele vrouegeskiedenis registreer. Die konsep "reimagination" wat ontwikkel in Brink se kritiese en literêr-teoretiese werke vanaf die publikasie van die essay "Imagining the real" in Mapmakers (1983) en Elleke Boehmer se konseptualisering van die tekstuele gevolge van dekolonisasie (1995) word ontgin. Spore van die magiese realisme, die postkolonialisme, die poststrukturalistiese postmodernisme en leeswyses en denkrigtings wat in die feminisme en genderstudies aandag geniet, word in Sandkastele se vertelling, narratiewe figure en ruimte ondersoek. Hierdie leesstrategie akkommodeer die Brink-oeuvre se voortdurende heroorweging en ontdekking van nuwe tekstuele moontlikhede, 'n proses wat gekenmerk word deur 'n reeks tematiese of konseptuele ontwikkelinge en die uit-en deurwerk van belangstellings van vorige Brinktekste. ABSTRACT: This study investigates aspects of the prose oeuvre of the South African author André P. Brink, with specific reference to his first post-apartheid novel Imaginings of Sand (1995). The feminist revisioning of the text as an alternative to the male-dominated and -documented official history of Southern Africa is central to the postmodernist, postcolonial phase of the Brink oeuvre in which the past is reconsidered. The pre-colonial and colonial past of the country is remapped through the stories of women of the past in a narrative construction which registers a re-imagined textual women's history. The concept "reimagination" which develops in Brink's critical and literary theoretical works from the publication of the essay "Imagining the real" in Mapmakers (1983) and Elleke Boehmer's conceptualisation of the textual effects of decolonisation (1995) is utilised. Traces of the magical realism, postcolonialism, poststructuralist postmodernism and approaches which are explored in feminism and gender studies are explored in Sandkastele's narrative construction, characters and space. This reading strategy accommodates the Brink oeuvre's continual re-evaluation and uncovering of new textual possibilities, a process that is characterised by a series of thematic or conceptual developments and the deployment of themes from previous Brink prose texts.
- Full Text:
- Date Issued: 2003
- Authors: Vermeulen, Liezel
- Date: 2003
- Subjects: Brink, André P (André Philippus), 1935-2015 -- Sandkastele Brink, André P (André Philippus), 1935-2015
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:3605 , http://hdl.handle.net/10962/d1003809
- Description: Hierdie studie ondersoek aspekte van die prosa-oeuvre van die Suid-Afrikaanse outeur André P. Brink, met spesifieke verwysing na sy eerste post-apartheid roman Sandkastele (1995). Hierdie teks se feministiese hersiening van en alternatief tot die manlikgedomineerde en -gedokumenteerde amptelike geskiedenis van Suider-Afrika staan sentraal in die postmodernistiese, postkoloniale fase waarin die Brink prosa-oeuvre die verlede heroorweeg. Die pre-koloniale en koloniale verlede van die landstreek word herkaart deur die vertelling van stories van vroue van die verlede in 'n unieke vertelsituasie wat 'n her-verbeelde, tekstuele vrouegeskiedenis registreer. Die konsep "reimagination" wat ontwikkel in Brink se kritiese en literêr-teoretiese werke vanaf die publikasie van die essay "Imagining the real" in Mapmakers (1983) en Elleke Boehmer se konseptualisering van die tekstuele gevolge van dekolonisasie (1995) word ontgin. Spore van die magiese realisme, die postkolonialisme, die poststrukturalistiese postmodernisme en leeswyses en denkrigtings wat in die feminisme en genderstudies aandag geniet, word in Sandkastele se vertelling, narratiewe figure en ruimte ondersoek. Hierdie leesstrategie akkommodeer die Brink-oeuvre se voortdurende heroorweging en ontdekking van nuwe tekstuele moontlikhede, 'n proses wat gekenmerk word deur 'n reeks tematiese of konseptuele ontwikkelinge en die uit-en deurwerk van belangstellings van vorige Brinktekste. ABSTRACT: This study investigates aspects of the prose oeuvre of the South African author André P. Brink, with specific reference to his first post-apartheid novel Imaginings of Sand (1995). The feminist revisioning of the text as an alternative to the male-dominated and -documented official history of Southern Africa is central to the postmodernist, postcolonial phase of the Brink oeuvre in which the past is reconsidered. The pre-colonial and colonial past of the country is remapped through the stories of women of the past in a narrative construction which registers a re-imagined textual women's history. The concept "reimagination" which develops in Brink's critical and literary theoretical works from the publication of the essay "Imagining the real" in Mapmakers (1983) and Elleke Boehmer's conceptualisation of the textual effects of decolonisation (1995) is utilised. Traces of the magical realism, postcolonialism, poststructuralist postmodernism and approaches which are explored in feminism and gender studies are explored in Sandkastele's narrative construction, characters and space. This reading strategy accommodates the Brink oeuvre's continual re-evaluation and uncovering of new textual possibilities, a process that is characterised by a series of thematic or conceptual developments and the deployment of themes from previous Brink prose texts.
- Full Text:
- Date Issued: 2003
'n Leesmoontlikheid van Jeanne Goosen se teks Louoond : die vrou as skrywer binne die Suid-Afrikaanse bestel
- Authors: Viljoen, Erika Valeska
- Date: 1989
- Subjects: Goosen, Jeanne -- Criticism and interpretation , Goosen, Jeanne -- Louoond
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:3573 , http://hdl.handle.net/10962/d1002096 , Goosen, Jeanne -- Criticism and interpretation , Goosen, Jeanne -- Louoond
- Description: This thesis investigates the narrative strategies of Jeanne Goosen, as employed in her short novel, Louoond. I regard this text as an excellent example of modern Afrikaans prose, and particular reference was made to her previous novel: Om 'n mens na te boots which indicates similarities to the text under scrutiny. Chapter One is a close reading of the first chapter of the novel, in order to identify certain prominent codes, and also to determine what the text itself prescribes. My presumption is that the text determines how it should be read, that no single, predetermined strategy can be rigidly applied to it. Thus I formulated my own individual possible reading from the first chapter, and I view it throughout as mere "speculation", since this possible reading remains only a possibility. Chapter Two contains the theoretical background that is necessary for a scientific study of this kind. I followed mainly the strategies of Roland Barthes and Jacques Derrida, who are pioneers in the post -modernistic theory. It was particularly important to investigate the role of the narrator: the narrator in Louoond presents herself as a writer, therefore it is the process that is paramount. In Chapter Three the code of writing, as identified in Chapter ʺOneʺ of Louoond, is followed closely throughout the text. In Louoond, which is metatextual, violence is textually inherent, and also part of the process of writing. This violence is definitely also part of the South African situation as it is signified in the novel. Throughout the narrator is in a state of tension about her own role in the ʺrevolutionʺ - in which also her own text is a revolution in language, but always within the NOW of South Africa. Chapter Four concerns itself mainly with the role of the woman as narrator, as muse, as primary protagonist. I discuss the code of woman in relation to prominent feminist writers, but it remains in context of the text. Each issue is in the first place determined by the text, the text therefore determines which feminist issues will be investigated. The South African situation, and specifically the Afrikaner situation, serves throughout as intertext for Louoond, as with the code of writing. Other intertextual references are important, because the text is never independent from anything outside itself, and could not exist in such independence. Music plays an important role, with Callas as muse and as fellow female artist, while George Sand functions as fellow writer. Woman, independent of man, is put forward as creator. In my reading, the text remains in the first place a fabrication/imitation of the South African reality, and the fInal scene reaffirms the ʺfinal catastropheʺ that is indicated in the motto as a ʺcondition of controlled hysteriaʺ
- Full Text:
- Date Issued: 1989
- Authors: Viljoen, Erika Valeska
- Date: 1989
- Subjects: Goosen, Jeanne -- Criticism and interpretation , Goosen, Jeanne -- Louoond
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:3573 , http://hdl.handle.net/10962/d1002096 , Goosen, Jeanne -- Criticism and interpretation , Goosen, Jeanne -- Louoond
- Description: This thesis investigates the narrative strategies of Jeanne Goosen, as employed in her short novel, Louoond. I regard this text as an excellent example of modern Afrikaans prose, and particular reference was made to her previous novel: Om 'n mens na te boots which indicates similarities to the text under scrutiny. Chapter One is a close reading of the first chapter of the novel, in order to identify certain prominent codes, and also to determine what the text itself prescribes. My presumption is that the text determines how it should be read, that no single, predetermined strategy can be rigidly applied to it. Thus I formulated my own individual possible reading from the first chapter, and I view it throughout as mere "speculation", since this possible reading remains only a possibility. Chapter Two contains the theoretical background that is necessary for a scientific study of this kind. I followed mainly the strategies of Roland Barthes and Jacques Derrida, who are pioneers in the post -modernistic theory. It was particularly important to investigate the role of the narrator: the narrator in Louoond presents herself as a writer, therefore it is the process that is paramount. In Chapter Three the code of writing, as identified in Chapter ʺOneʺ of Louoond, is followed closely throughout the text. In Louoond, which is metatextual, violence is textually inherent, and also part of the process of writing. This violence is definitely also part of the South African situation as it is signified in the novel. Throughout the narrator is in a state of tension about her own role in the ʺrevolutionʺ - in which also her own text is a revolution in language, but always within the NOW of South Africa. Chapter Four concerns itself mainly with the role of the woman as narrator, as muse, as primary protagonist. I discuss the code of woman in relation to prominent feminist writers, but it remains in context of the text. Each issue is in the first place determined by the text, the text therefore determines which feminist issues will be investigated. The South African situation, and specifically the Afrikaner situation, serves throughout as intertext for Louoond, as with the code of writing. Other intertextual references are important, because the text is never independent from anything outside itself, and could not exist in such independence. Music plays an important role, with Callas as muse and as fellow female artist, while George Sand functions as fellow writer. Woman, independent of man, is put forward as creator. In my reading, the text remains in the first place a fabrication/imitation of the South African reality, and the fInal scene reaffirms the ʺfinal catastropheʺ that is indicated in the motto as a ʺcondition of controlled hysteriaʺ
- Full Text:
- Date Issued: 1989
'n Dekonstruksie van 'n teks uit Die ongedanste dans van Breyten Breytenbach
- Authors: Vorster, Anton Ferreira
- Date: 1988
- Subjects: Breytenbach, Breyten -- Criticism and interpretation
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:3572 , http://hdl.handle.net/10962/d1002095 , Breytenbach, Breyten -- Criticism and interpretation
- Description: The thesis provides an interpretation of the poem ʺ(Taalstryd)ʺ (Lewendood, p.143) by employing deconstruction theory, particularly as it has been developed by Jacques Derrida. The main assumption is that the text is not a self-sufficient entity, but finds itself in a continually changing relationship with other texts, a relationship described by deconstructionists as intertextuality. This relationship, as it has been described by Julia Kristeva, does not only involve literary works, but also the world-as- text. In chapter one this point of view is illustrated in a discussion around the title of the poem. It is postulated that the title is not a neutral description of a period in the history of the development of the Afrikaans language. Rather, it represents an ideological concept which can be interpreted in various ways. The poem clearly lends itself to an interpretation of "the struggle for the Taal" as a struggle which has manifested itself in many different areas and historical periods within the South African context. In chapter two the discussion of the relationship between language, history and ideology is continued. It is shown how the ʺofficialʺ history represents a one-sided view of Afrikaans as a ʺEuropeanʺ language, greatly ignoring its African component. This representation relies on a logocentric approach to the relationship between language and writing. Breytenbach's poetry, like the writings of Derrida, can be regarded as a "deconstruction" of this approach. The ʺdisseminationʺ of meaning in ʺ(Taalstryd)ʺ is illustrated in terms of the poem's intertextual relationship with Breytenbachʾs ʺPlease don't feed the animalsʺ and Krigeʾs ʺLied van die Fascistiese bomwerpersʺ. Chapter three sets ʺ(Taalstryd)ʺ within the current debate surrounding Afrikaner survival. It is shown how the Afrikaner power base has been established and strengthened by way of legislation, the system of Christian National Education, as well as the creation of a nationalist-orientated history. This power base is currently in a state of crisis, in which different political groupings are continuing the ʺ(Taalstryd)ʺ
- Full Text:
- Date Issued: 1988
- Authors: Vorster, Anton Ferreira
- Date: 1988
- Subjects: Breytenbach, Breyten -- Criticism and interpretation
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:3572 , http://hdl.handle.net/10962/d1002095 , Breytenbach, Breyten -- Criticism and interpretation
- Description: The thesis provides an interpretation of the poem ʺ(Taalstryd)ʺ (Lewendood, p.143) by employing deconstruction theory, particularly as it has been developed by Jacques Derrida. The main assumption is that the text is not a self-sufficient entity, but finds itself in a continually changing relationship with other texts, a relationship described by deconstructionists as intertextuality. This relationship, as it has been described by Julia Kristeva, does not only involve literary works, but also the world-as- text. In chapter one this point of view is illustrated in a discussion around the title of the poem. It is postulated that the title is not a neutral description of a period in the history of the development of the Afrikaans language. Rather, it represents an ideological concept which can be interpreted in various ways. The poem clearly lends itself to an interpretation of "the struggle for the Taal" as a struggle which has manifested itself in many different areas and historical periods within the South African context. In chapter two the discussion of the relationship between language, history and ideology is continued. It is shown how the ʺofficialʺ history represents a one-sided view of Afrikaans as a ʺEuropeanʺ language, greatly ignoring its African component. This representation relies on a logocentric approach to the relationship between language and writing. Breytenbach's poetry, like the writings of Derrida, can be regarded as a "deconstruction" of this approach. The ʺdisseminationʺ of meaning in ʺ(Taalstryd)ʺ is illustrated in terms of the poem's intertextual relationship with Breytenbachʾs ʺPlease don't feed the animalsʺ and Krigeʾs ʺLied van die Fascistiese bomwerpersʺ. Chapter three sets ʺ(Taalstryd)ʺ within the current debate surrounding Afrikaner survival. It is shown how the Afrikaner power base has been established and strengthened by way of legislation, the system of Christian National Education, as well as the creation of a nationalist-orientated history. This power base is currently in a state of crisis, in which different political groupings are continuing the ʺ(Taalstryd)ʺ
- Full Text:
- Date Issued: 1988
Poësie in 'n Grensland-situasie : verkenning van die ontwikkeling van 'n tema en 'n houding in die Afrikaanse digkuns
- Authors: Vorster, Jo-Anne
- Date: 1963
- Subjects: Afrikaans poetry -- History and criticism
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:3638 , http://hdl.handle.net/10962/d1013452
- Description: From Introduction. In hierdie studie word 'n poging aangewend om 'n sekere aspek van, en 'n sekere ontwikkeling binne die Afrikaanse Poesie toe te lig. Onder Afrikaanse Poësie verstaan ons enige digwerk in Afrikaans, sy dit epies, liries of dramaties. Omdat ons o.m. belangstel in 'n sekere ontwikkeling, is ons uiteraard op 'n chronologiese indeling aangewys. Verskeie faktore (geskiedenis, kwaliteit van digwerk of gebrek aan kwaliteit, ens.) het daartoe bygedra dat ons in die Afrikaanse Poësie vyf groot periodes het wat vrywel onbestrede aanvaar word: die tydperk van die Genootskappers (vóór 1900); die tydperk van die Driemanskap (tussen 1900 en 1920); die insinking van die twintigerjare (1920 tot 1934); die vernuwing van Dertig (1934 tot 1945); die jongste tydperk (tot 1962). Hierdie algemeen aanvaarde indeling dien ons doel. Dit is egter noodsaaklik om dit onomwonde te stel dat die geesteshouding van die digter, soos ons dit uit die gedig leer ken, van groter belang is by ons studie as die ontstaansdatum van die gedig.
- Full Text:
- Date Issued: 1963
- Authors: Vorster, Jo-Anne
- Date: 1963
- Subjects: Afrikaans poetry -- History and criticism
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Masters , MA
- Identifier: vital:3638 , http://hdl.handle.net/10962/d1013452
- Description: From Introduction. In hierdie studie word 'n poging aangewend om 'n sekere aspek van, en 'n sekere ontwikkeling binne die Afrikaanse Poesie toe te lig. Onder Afrikaanse Poësie verstaan ons enige digwerk in Afrikaans, sy dit epies, liries of dramaties. Omdat ons o.m. belangstel in 'n sekere ontwikkeling, is ons uiteraard op 'n chronologiese indeling aangewys. Verskeie faktore (geskiedenis, kwaliteit van digwerk of gebrek aan kwaliteit, ens.) het daartoe bygedra dat ons in die Afrikaanse Poësie vyf groot periodes het wat vrywel onbestrede aanvaar word: die tydperk van die Genootskappers (vóór 1900); die tydperk van die Driemanskap (tussen 1900 en 1920); die insinking van die twintigerjare (1920 tot 1934); die vernuwing van Dertig (1934 tot 1945); die jongste tydperk (tot 1962). Hierdie algemeen aanvaarde indeling dien ons doel. Dit is egter noodsaaklik om dit onomwonde te stel dat die geesteshouding van die digter, soos ons dit uit die gedig leer ken, van groter belang is by ons studie as die ontstaansdatum van die gedig.
- Full Text:
- Date Issued: 1963
'n Ondersoek na aspekte van die verhouding tussen betrokkenheid en universaliteit in die literatuur
- Authors: Weideman, George, 1947-2008
- Date: 1982
- Subjects: Politics and literature Comparative literature
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Doctoral , PhD
- Identifier: vital:3604 , http://hdl.handle.net/10962/d1003723
- Description: Voorwoord: In die loop van hierdie studie word dit op enkele plekke duidelik gestel dat die littérature engagée nie beperk is tot die engere "politiek" nie, en dat 'n teks met 'n religieuse tema of 'n teks waarin maatskaplike wantoestande aan die lig gebring word, ook engagé kan wees. Die politiek laat hom egter as magsfaktor oor so 'n wye gebied geld dat nuanserings nie altyd moontlik is nie; 'n teks met 'n oorwegend "religieuse tema" kan politieke implikasies hê. Dit bring verder mee dat selfs 'n teks of 'n bundel waarin géén politieke verwysing voorkom nie, na 'n polities-gemotiveerde keuse teruggevoer word. Die kern van die saak is dat 'n teks tot hierdie subgenre gereken kan word slegs wanneer dit minder of meer uitdruklik kontesteer, of die klimaat skep vir kontestering, wat meebring dat 'n imperatief tot verandering in die teks aanwesig moet wees. Hierdie appél tot verandering rig hom in die beduidendste werke van die genre verbý die partypolitiek, rig hom tot die mens wat (met of sonder sy keuse) onderhewig is aan politieke gebeure. Kontestering (verset) impl iseer ook meebelewing, solidariteit en vereenselwiging. Dit is die oogmerk van hierdie studie om na te gaan hoe aspekte van hierdie vereenselwiging die engagement en die universele waarheid as temamoment en selfs as struktuurfaktor in homself kan verenig. Vanweë die omvang van die teoretiese inset van die studie word tekste in hoofsaak eksemplaries gebruik - déégliker struktulrele analises waarin die estetiese steeds sáám met die die maatskaplik-etiese dimensie ondersoek word, verg 'n afsonderlike studie.
- Full Text:
- Date Issued: 1982
- Authors: Weideman, George, 1947-2008
- Date: 1982
- Subjects: Politics and literature Comparative literature
- Language: Afrikaans
- Type: Thesis , Doctoral , PhD
- Identifier: vital:3604 , http://hdl.handle.net/10962/d1003723
- Description: Voorwoord: In die loop van hierdie studie word dit op enkele plekke duidelik gestel dat die littérature engagée nie beperk is tot die engere "politiek" nie, en dat 'n teks met 'n religieuse tema of 'n teks waarin maatskaplike wantoestande aan die lig gebring word, ook engagé kan wees. Die politiek laat hom egter as magsfaktor oor so 'n wye gebied geld dat nuanserings nie altyd moontlik is nie; 'n teks met 'n oorwegend "religieuse tema" kan politieke implikasies hê. Dit bring verder mee dat selfs 'n teks of 'n bundel waarin géén politieke verwysing voorkom nie, na 'n polities-gemotiveerde keuse teruggevoer word. Die kern van die saak is dat 'n teks tot hierdie subgenre gereken kan word slegs wanneer dit minder of meer uitdruklik kontesteer, of die klimaat skep vir kontestering, wat meebring dat 'n imperatief tot verandering in die teks aanwesig moet wees. Hierdie appél tot verandering rig hom in die beduidendste werke van die genre verbý die partypolitiek, rig hom tot die mens wat (met of sonder sy keuse) onderhewig is aan politieke gebeure. Kontestering (verset) impl iseer ook meebelewing, solidariteit en vereenselwiging. Dit is die oogmerk van hierdie studie om na te gaan hoe aspekte van hierdie vereenselwiging die engagement en die universele waarheid as temamoment en selfs as struktuurfaktor in homself kan verenig. Vanweë die omvang van die teoretiese inset van die studie word tekste in hoofsaak eksemplaries gebruik - déégliker struktulrele analises waarin die estetiese steeds sáám met die die maatskaplik-etiese dimensie ondersoek word, verg 'n afsonderlike studie.
- Full Text:
- Date Issued: 1982